حسابداری خدماتی [0 تا 100]؛ از اهمیت آن تا نحوه ثبت سند

حسابداری خدماتی (Service Accounting) یکی از شاخه های حسابداری به شمار می‌رود. دنیای حسابداری تلفیقی از علوم، فنون و هنر می‌باشد که بخش‌های متنوعی دارد و هر بخش چرخه‌ مختص به خود را دارد. جامعه امروزی بر قسمت‌های مختلف این چرخه، می‌چرخد و بخش اعظم آن بر دوش کسانی است که غالباً به عنوان حسابدار در جامعه شناخته می‌شوند. حسابداری خدماتی نیز مانند سایر شاخه‌های دیگر این رشته مبتنی بر اصول حسابداری است. با این حال، به دلیل ماهیت و ویژگی‌های خاص شرکت‌های خدماتی، در حسابداری آن‌ها نیز بعضی‌ تفاوت‌ها و اختلافات نسبت به دیگر شرکت‌ها وجود دارد.

شرکت خدماتی چیست؟

شرکت خدماتی به شرکت‌هایی گفته می‌شود که در ازای ارائه خدمات به مشتریان خود درآمد کسب می‌کنند. خروجی این نوع شرکت‌ها ملموس نیست. به عبارت ساده‌تر این شرکت‌ها کالایی تولید نمی‌کنند و یا محصولی به فروش نمی‌رسانند ولی در عوض خدماتی ارائه می‌دهند که مردم بتوانند راحت‌تر زندگی کرده و یا تفریح کنند.

شرکت‌هایی شامل هتل‌ها، بیمارستان‌ها، بانک‌ها، شرکت‌های مسافربری و هر شرکتی که شما جهت دریافت خدمات با آن‌ها سر و کار دارید را در زمره شرکت خدماتی می‌شماریم. 

برخلاف باور بسیاری از افراد که فکر می‌کنند شرکت‌های خدماتی اهمیت چندانی ندارند باید گفت تعداد زیادی از بنگاه‌های اقتصادی ما خدماتی هستند.

حسابداری خدماتی چیست؟

حسابداری خدماتی علاوه بر تأثیر عوامل معمول حسابداری مانند درآمدها، هزینه‌ها و سرمایه گذاری‌ها به مسائلی مانند استفاده از منابع، بهره‌وری، پروژه‌ها، قراردادها و ارزش افزوده خدمات توجه می‌کند.

به دلیل اینکه در شرکت‌های خدماتی معمولاً کالا تولید نمی‌شود و بیشتر فعالیت آن‌ها بر روی ارائه خدمات به مشتریان متمرکز است، در حسابداری خدماتی هزینه‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: هزینه‌های مرتبط با خدمات ارائه شده به مشتریان و هزینه‌های عمومی (غیرمستقیم).

اهمیت حسابداری خدماتی

حسابداری خدماتی یکی از شاخه‌های حیاتی و ضروری در حوزه حسابداری است که به بررسی و مدیریت امور مالی در کسب‌وکارهایی می‌پردازد که عمدتاً خدمات ارائه می‌دهند، نه کالا. اهمیت این رشته در این است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا به طور مؤثرتر منابع مالی خود را مدیریت کرده و عملکرد مالی خود را بهبود بخشند.

ارائه اطلاعات دقیق

مدیریت هزینه‌ها

تحلیل سودآوری

تاثیر حسابداری خدماتی بر سازمان‌ها

حسابداری خدماتی تاثیرات عمیق و گسترده‌ای بر سازمان‌ها دارد که می‌تواند به بهبود عملکرد مالی، کاهش هزینه‌ها و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک کمک کند. این تاثیرات شامل موارد زیر است.

افزایش بهره‌وری

افزایش رقابت‌پذیری

تصمیم‌گیری بهتر

چه شرکت‌هایی از حسابداری خدماتی استفاده می‌کنند؟

حسابداری خدماتی یک مدل حسابداری است که بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها از آن استفاده می‌کنند، به ویژه در صنایع خدماتی مانند حمل و نقل، فناوری اطلاعات، مشاوره و خدمات حقوقی. برخی از شرکت‌هایی که برای مدیریت هزینه‌ها، پیش بینی درآمدها، سودآوری و ارزیابی عملکرد خدمات خود از حسابداری خدماتی استفاده می‌کنند عبارتند از:

1. شرکت‌های مشاوره مانند مشاوره مدیریت، مشاوره بازرگانی، مشاوره فناوری اطلاعات و غیره.
2. شرکت‌های حمل و نقل مانند حمل و نقل جاده‌ای، دریایی و هوایی.
3. شرکت‌های خدمات حقوقی و حسابداری
4. شرکت‌های فناوری اطلاعات

به طور کلی، بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها، به ویژه در صنایع خدماتی، از حسابداری خدماتی به عنوان ابزاری برای مدیریت هزینه‌ها، پیش بینی درآمدها و سودآوری و ارزیابی عملکرد خود استفاده می‌کنند.

وظایف حسابدار خدماتی چیست؟

کسی که به‌عنوان حسابدار خدماتی مشغول به کار است، مسئول ثبت دقیق اطلاعات مالی شرکت و طبقه‌بندی مناسب آن‌ها می‌باشد. علاوه بر این، حسابدار باید گزارش‌های مالی را به‌طور کامل و به‌صورت کتبی تهیه کرده و تمامی توضیحات لازم را برای روشن شدن وضعیت مالی سازمان در اختیار مدیریت قرار دهد.

مراحل چرخه حسابداری خدماتی

حسابداری خدماتی همچون دیگر سیستم‌های حسابداری دارای یک چرخه حسابداری مشخص است که از جمع آوری اطلاعات شروع می‌شود و به گزارشات مالی ختم می‌شود. در زیر به ترتیب مراحل این چرخه را نام می‌بریم:

1. جمع آوری اسناد مالی
2. طبقه‌بندی اطلاعات مالی
3. اطمینان از صحت اطلاعات مالی
4. ثبت و درج آرتیکل های حسابداری
5. انتقال اطلاعات از دفتر روزنامه به دفاتر کل و معین
6. مانده گیری از حساب‌ها
7. تهیه تراز آزمایشی
8. اصلاحات در صورت نیاز
9. تهیه تراز آزمایشی اصلاح شده
10. تهیه صورت های مالی
11. بستن حساب‌های موقت
12. تهیه تراز آزمایشی اختتامیه

نحوه ثبت سند حسابداری شرکت خدماتی

به دلیل‌ عدم خرید مواد اولیه در مجموعه‌های خدماتی، حسابداری این شرکت‌ها نسبت به شرکت‌های بازرگانی و تولیدی متفاوت است. به همین دلیل نحوه ثبت سند حسابداری شرکت خدماتی نیز تمایزهایی چشمگیر با شرکت‌های مذکور دارد. خرید دارایی، بدهی‌ها، خرید لوازم خدماتی و … در شرکت خدماتی به عنوان هزینه‌های جاری محسوب می‌شوند. تمامی این موارد در جهت کسب سود و درآمد به کار برده می‌شوند.

هر صنف فعالیت‌های اقتصادی مختلفی انجام می‌دهد و همین تفاوت در فعالیت‌ها منجر به تفاوت در روش‌های مدیریتی، حسابداری، فعالیت‌های اقتصادی، نحوه ثبت اسناد حسابداری و نحوه نگهداری از اطلاعات مالی می‌شود.

امروزه توجه شرکت‌ها برای به کار گرفتن نیروهای کارآزموده‌ای که شرکت‌های خدماتی از آن‌ها پشتیبانی می‌کنند به مقدار قابل توجهی افزایش یافته است. به همین دلیل فعالیت برای حسابداری در شرکت‌های خدماتی نیز افزایش یافته است.

همه معاملات و فعالیت‌های انجام شده در این شرکت‌ها در حسابداری مجموعه خدماتی هم ثبت خواهد شد. از این رو ثبت رویدادها و معاملات مالی در حسابداری خدماتی انواع مختلفی دارد که عبارت‌اند از:

• ثبت افزایش سرمایه صاحب یا صاحبان شرکت و افزایش دارایی‌های شرکت
• ارائه خدمات به مشتریان و مراجعه‌کنندگان و دریافت وجه نقد از آن‌ها
• پرداخت انواع هزینه‌های برق، گاز، آب و … شرکت
• دریافت وجه خدمات ارائه شده در گذشته
• دریافت وجه خدماتی که قرار است در آینده انجام شوند
• پرداخت صورت‌حساب‌هایی که از قبل دریافت شده‌اند
• برداشت‌های صاحب یا صاحبان شرکت از دارایی‌های نقدی و غیرنقدی برای مصارف شخصی
• سرمایه‌گذاری‌های مجدد در راستای افزایش سرمایه شرکت
• خرید دارایی‌های ثابت مشهود و ارزشمندی نظیر ساختمان، زمین، تجهیزات اداری و … به صورت نقدی و یا نسیه
• ثبت وام‌هایی که شرکت از بانک‌ها و افراد دریافت شده است
• بستن حساب‌های دائم به منظور صدور سند اختتامیه

کدینگ شرکت خدماتی 

کدینگ زیر نمونه‌ای از کدینگ شرکت خدماتی است که بر اساس استانداردهای حسابداری تهیه شده است. شما می‌توانید با توجه به نیاز شرکت خود حساب‌هایی را به این کدینگ اضافه و یا کسر کنید.

صورت های مالی در شرکت‌های خدماتی

مهم‌ترین خروجی یک سیستم حسابداری، صورت‌های مالی تهیه شده آن سیستم است. در حسابداری خدماتی صورت‌های مالی در چهار نوع ارائه می‌شوند که حاوی اطلاعاتی در رابطه با وضعیت، عملکرد و انعطاف پذیری مالی شرکت می‌باشند.

این چهار نوع صورت مالی به شرح زیر هستند:

۱.  صورت سود و زیان

صورت سود و زیان گزارشی از درآمدها و هزینه‌های شرکت در طی دوره زمانی معینی مثل یک سال یا شش ماه است. مهم‌ترین بخش اطلاعاتی شرکت که سود ویژه آن است در صورت سود و زیان قید می‌شود. زمانی که درآمد شرکت بیش از هزینه‌ها باشد، سود ویژه شناسایی می‌شود و اگر هزینه‌ها بیش از درآمدها باشد، زیان ویژه شناسایی می‌شود.

۲. صورت حساب سرمایه

گزارش تغییرات در سرمایه شرکت در دوره زمانی مشخصی (یک سال، نه ماه و …) را صورت حساب سرمایه شرکت گویند. اقلام تشکیل دهنده صورت حساب سرمایه عبارتند از: سرمایه ابتدای دوره، سرمایه گذاری‌های مجدد، برداشت‌های صاحب شرکت و سود یا زیان ویژه شرکت که در صورت سود و زیان محاسبه شده است. درنهایت صورت حساب سرمایه نشان دهنده سرمایه انتهای دوره شرکت خواهد بود.

۳. ترازنامه (صورت وضعیت مالی)

ترازنامه لیستی از دارایی‌ها، بدهی‌ها و سرمایه شرکت در تاریخ مشخصی است که عموماً این تاریخ آخر ماه یا سال مالی می‌باشد. به طور مثال ترازنامه شرکت خدماتی همانند عکسی است که در تاریخ مشخصی از شرکت خدماتی گرفته می‌شود. ترازنامه که به آن صورت وضعیت مالی نیز گفته می‌شود شامل موارد دارایی‌های جاری و ثابت، بدهی‌های جاری و غیرجاری و سرمایه صاحب یا صاحبان شرکت است.

۴. صورت گردش وجه نقد

این صورت مجموعه‌ای از دریافتی‌ها و پرداختی‌های شرکت در طی یک سال مالی را ارائه می‌دهد. صورت گردش وجه نقد در حسابداری خدماتی شامل: 1. گردش وجوه حاصل از فعالیت‌های عملیاتی 2. گردش وجوه حاصل از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری 3. گردش وجوه حاصل از فعالیت‌های تامین مالی می‌باشد، که در نتیجه وجه نقد پایان دوره را عرضه خواهد کرد.

نرم افزار حسابداری مناسب برای شرکت خدماتی

اهمیت گزارش دهی حسابداری خدماتی برای شرکت‌ها

گزارش‌های حسابداری در شرکت‌های خدماتی، نقش حیاتی در تصمیم‌گیری‌های مهم و استراتژیک برای آینده دارند. این گزارش‌ها می‌توانند نقشه راه روشنی برای پیشبرد اهداف شرکت ارائه دهند. به همین دلیل، گزارش‌گیری و گزارش‌دهی یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین بخش‌های برنامه‌ریزی هر کسب‌وکار خدماتی به شمار می‌آید. چرا که در صورت اشتباه بودن یا غیرتخصصی بودن گزارش‌ها، ممکن است شرکت یا سازمان در اتخاذ تصمیمات آینده دچار خطا شده و گام‌هایی بردارد که منجر به آسیب‌های جبران‌ناپذیری برای کسب‌وکار شود.

جمع بندی

در این مقاله به موضوع حسابداری خدماتی، اهمیت و تاثیر آن در سازمان‌ها و همچنین مراحل، نحوه ثبت سند حسابداری، کدینگ و صورت‌های مالی در شرکت‌های خدماتی پرداختیم. سوالات خود را از طریق کامنت با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول