حق ماموریت چیست؟ نحوه محاسبه حق ماموریت + فرمول بخش خصوصی

گاهی بنا به دلایلی ممکن است نوع فعالیت ایجاب کند که کارفرما، کارگر را به ماموریت کاری اعزام کند. درواقع ماموریت به نوعی ترک محل خدمت برای انجام فعالیت‌های کاری محسوب می‌شود. حق ماموریت هم دستمزد یا حقوقی است که در ازای انجام ماموریت به کارگر پرداخت می‌شود. به صورت کلی ماموریت و دستمزد آن یکی از مباحث مهمی است که بسیاری از کارگران و کارفرماها با آن سروکار دارند. به همین دلیل آگاهی از قوانین مربوط به آن ضروری است. در این مطلب به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.

حق ماموریت چیست؟

ماموریت یکی از فوق‌العاده فعالیت‌هایی است که کارکنان انجام می‌دهند. به این ترتیب هیچ کارفرمایی نمی‌تواند کارکنان را مجبور به انجام ماموریت کند. این موضوع باید قبل از آغاز کار در قرارداد ذکر شود. اگر این موضوع در قرارداد قید شود و طرفین توافق کامل کرده باشند، کارکنان در صورت درخواست کارفرما، موظف به انجام ماموریت هستند. البته این فعالیت خارج از سازمان محسوب می‌شود و دستمزد جداگانه‌ای دارد.

درواقع حق ماموریت نوعی پاداش محسوب می‌شود که کارفرما به کارکنان خود می‌پردازد. این حق و حقوق کارکنان در فیش حقوقی آنها هم لحاظ می‌شود. این موضوع برای کارکنانی که ماموریت‌های خارج از محدوده کاری انجام می‌دهند بسیار حائز اهمیت است.

حق ماموریت در قانون کار

به این حق کارکنان در قانون کار هم پرداخته شده است. بر اساس ماده 46 قانون کار، حق ماموریت باید محاسبه و پرداخت شود. به موجب این قانون، کارکنانی که طبق قرارداد کار به ماموریت‌های کاری خارج از محل خدمت اعزام می‌شوند، فوق‌العاده حق ماموریت تعلق می‌گیرد. این مورد را می‌توان با نرم افزارهای حسابداری هم محاسبه کرد.

حق ماموریت هم مثل همه قوانین کار، دارای شرایط و ضوابط خاصی است. به همین دلیل کارکنان و کارفرمایان قبل از اقدام به توافق این موضوع در قرارداد، باید از این قوانین آگاهی داشته باشند. نکته حائز اهمیت این است که ماموریت هیچ تفاوتی با کار در محل خدمت ندارد. به این ترتیب در صورتی که حوادثی رخ دهند، قوانین محل خدمت اجرا می‌شوند. همچنین باید مدارک و اسناد مرتبط با ماموریت در شرکت محل خدمت وجود داشته باشد و یک نسخه از آن برای سازمان تامین اجتماعی ارسال شود. به این ترتیب اگر حادثه‌ای رخ بدهد، خدمات درمانی و مستمری شامل کارکنان می‌شود.

حق ماموریت چه شرایطی باید داشته باشد؟

موضوع مهمی که در اینجا مطرح می‌شود، خروج از محل کار است. آیا هر نوع خروج از محل خدمت و فعالیت در محلی دیگر، ماموریت محسوب می‌شود؟ باید بدانید که هر نوع خروج از محل خدمت ماموریت تلقی نمی‌شود و ماموریت شرایط خاص خود را دارد. همانطور که اشاره کردیم به این شرایط و قوانین خاص در ماده 46 قانون کار اشاره شده است. طبق این قانون، ماموریت باید دارای شرایط زیر باشد:

زمان دقیق انجام ماموریت مورد موافقت کارفرما و کارگر قرار گرفته باشد.
کارفرما هزینه ایاب و ذهاب کارگر به محل ماموریت را تقبل کند.
حین انجام ماموریت هم مزایایی، ازجمله مستمری حادثه حین انجام فعالیت و … شامل حال کارگر می‌شود.
مبلغ حق ماموریت باید به اندازه حقوق مبنا یا حقوق ثابت کارگر باشد.
موضوع ماموریت باید حتما در قرارداد ذکر شود یا این که به توافق طرفین برسد؛ در غیر این صورت کارگر الزامی در این خصوص نخواهد داشت.

حق ماموریت به چه مواردی تعلق می‌گیرد؟

همانطور که اشاره شد، هر نوع خروج از محل خدمت را نمی‌توان ماموریت در نظر گرفت. به همین دلیل موارد خاصی هستند که ماموریت تلقی می‌شوند. به این موارد در ماده 46 قانون کار هم اشاره شده است. به طور کلی برای آن که فرد شامل قانون حق ماموریت شود، باید حداقل یک شب را خارج از محدوده محل خدمت سپری کند. همچنین باید محل ماموریت او 50 کیلومتر از محل خدمت دور باشد.

در تبصره 1 ماده 46 قانون کار به این موضوع هم اشاره شده که اگر کارگر یک شب در خارج از محل خدمت اقامت داشته باشد، اما کمتر از 50 کیلومتر فاصله محل ماموریت با خدمت باشد، می‌تواند از مزایای فوق‌العاده حق ماموریت استفاده کند. در حالت عکس، یعنی وقتی که بیش از 50 کیلومتر طی کرده باشد و شب در محل ماموریت اقامت نداشته باشد هم شامل قانون حق ماموریت می‌شود.

یکی دیگر از مواردی که در مورد حق ماموریت باید بدانید، این است که وقتی کارگر در یک روز به 2 ماموریت مختلف برود، تنها یک ماموریت شامل قانون می‌شود و دستمزد به آن تعلق می‌گیرد. به این ترتیب این حق فقط برای یک روز یک بار در نظر گرفته می‌شود و هر چقدر تعداد ماموریت در یک روز بیشتر شود، تاثیری در دستمزد ندارد.

حق ماموریت چگونه محاسبه می‌شود؟

در ماده 46 قانون کار به این موضوع اشاره شده است که مبلغ ماموریت کارکنان، نباید کمتر از حقوق مبنای روزانه یا ثابت آنها کمتر باشد. به این موضوع هم اشاره شده که هزینه رفت و برگشت کارکنان برعهده کارفرماست. به این ترتیب حداقل دستمزدی که کارکنان باید از ماموریت دریافت کنند مشخص می‌شود. البته ممکن است مبلغ دریافتی از حق ماموریت با توجه به توافق بین کارگر و کارفرما بیشتر هم بشود، اما نباید کمتر از حقوق ثابت تعیین شده باشد. به این ترتیب می‌توان گفت که محاسبه حق ماموریت فرمول ثابتی ندارد.

به این نکته هم باید توجه داشت که مبلغ پرداختی در ازای ماموریت بر اساس قوانین و شرایط محل خدمت تعیین می‌شود نه محل ماموریت. همچنین اگر میزان ساعات ماموریت بیشتر از زمان توافق شده شود، کارفرما باید محاسبه اضافه کاری را انجام دهد و به کارگر پرداخت کند. همچنین تمام قوانین شب کاری یا کار کردن در روزهای تعطیل هم برای روزهای ماموریت لحاظ می‌شوند. درواقع هر کدام از این قوانین باید به صورت جداگانه محاسبه و به کارگر پرداخت شوند.

بررسی مالیات حق ماموریت کارکنان

حال شاید این سوال مطرح شود که اساسا حقوق ماموریت شامل مالیات می‌شوند؟ همانطور که به این موضوع پرداخته شد، ماموریت شرایط خاصی دارد. اگر کارگر مسافت 50 کیلومتر یا بیشتر از محل خدمت خود دور باشد و برای انجام ماموریت ناچار به توقف شبانه شود، بیمه و مالیات از او کسر نخواهد شد.

تمام مدارک و اسناد مربوط به فوق‌العاده ماموریت باید در محل خدمت ثبت شوند. این موضوع هنگام بازرسی کارشناسان مالیاتی اهمیت زیادی دارد. درواقع کارشناسان مالیات باید با این مدارک قانع شوند که کارگر ماموریت خود را با شرایط قانون کار انجام داده است و صحت ادعای کارفرما و کارگر مورد تایید قرار بگیرد.

بررسی هزینه‌ها در ماموریت

قطعا ماموریت‌هایی که کارگان برای انجام آنها فرستاده می‌شوند با هزینه‌های زیادی همراه هستند. حال این سوال ایجاد می‌شود که پرداخت هزینه‌ها در حق ماموریت برعهده کدامیک از طرفین قرارداد است. احتمالا مهم‌ترین هزینه در بحث ماموریت، هزینه ایاب و ذهاب است. همانطور که پیش‌تر هم به آن اشاره کردیم، پرداخت هزینه ایاب و ذهاب برعهده کارفرماست. کارفرما می‌تواند بلیط رفت و برگشت کارگر را تهیه کند یا راننده و ماشینی در اختیار او قرار دهد. اگر هیچ کدام از این کارها را انجام ندهد، باید طبق مبلغ عرف کرایه رفت و برگشت را به حق ماموریت کارگر اضافه کند.

برخی دیگر از هزینه‌های رایج در ماموریت، مثل هزینه اقامت هم برعهده کارفرماست. هزینه خورد و خوراک هم با توجه به توافق کارگر با کارفرما انجام می‌شود. در برخی سازمان‌ها هزینه غذا، تماما برعهده کارفرما قرار داده می‌شود. از سوی دیگر برخی سازمان‌ها فقط یک یا دو وعده در روز را متقبل می‌شوند. برای هزینه خورد و خوراک قانون مشخصی وجود ندارد و کاملا توافقی است.

حداکثر زمان ماموریت تا چه حدی است؟

موضوع مدت زمان ماموریت اهمیت زیادی برای کارگر دارد. درواقع فردی که به ماموریت فرستاده می‌شود، باید بداند که تا چه زمانی ادامه خواهد داشت. آیا همانطور که در مورد حق ماموریت در قانون کار صحبت شده در مورد زمان ماموریت هم شرایط خاصی وجود دارد؟

به طور کلی باید گفت که مدت زمان مشخصی برای پایان زمان ماموریت و حداکثر زمان آن وجود ندارد. این موضوع هم کاملا به توافق بین کارگر و کارفرما بستگی دارد. درواقع مدت زمان ماموریت با توجه به نظر کارفرما و توافقی که با کارگر دارد تعیین خواهد شد. به این ترتیب هیچ محدودیت زمانی خاصی بابت ماموریت در قانون کار وجود ندارد.

اگر کارگر توانایی انجام ماموریت‌های طولانی مدت را نداشته باشد، بهتر است قبل از عقد قرارداد این موضوع را به اطلاع کارفرما برساند. حتی می‌توان این موضوع را صراحتا در قرارداد بین کارگر و کارفرما ذکر کرد.

محاسبه حق ماموریت ساعتی چگونه انجام می‌شود؟

موضوع اضافه کاری در ماموریت هم اهمیت بالایی دارد. اگر کارگر در زمان ماموریت، بیش از ساعات اداری مشغول به فعالیت باشد، اضافه کاری به او تعلق می‌گیرد. حتی اگر فعالیت او در شب یا روزهای تعطیل باشد، باز هم این مبالغ به صورت اضافه بر حق ماموریت پرداخت می‌شوند.

گاهی ممکن است فرد در طول ماموریت ساعت‌های پراکنده‌ای در طول روز مشغول فعالیت باشد. در این حالت حق ماموریت چگونه محاسبه می‌شود؟ اگر ساعات کاری در طول ماموریت پراکنده باشند، باید ساعت‌ها به صورت دقیق مشخص شوند. در نهایت با توجه به محاسبه حق ماموریت که در قرارداد کارفرما و کارگر تعیین شده، میزان ساعت‌هایی که کارگر در ماموریت مشغول به کار بوده مشخص می‌شود.

نحوه و فرمول محاسبه حق ماموریت در بخش خصوصی

همانطور که اشاره شد، محاسبه دستمزد ماموریت طبق توافق بین کارگر و کارفرما انجام می‌شود. نکته حائز اهمیت این است که نباید مبلغ حق ماموریت کمتر از حداقل دستمزد تعیین شده کارگر باشد. البته این امکان هم وجود دارد که مبلغ دستمزد بیشتر از حداقل حقوق ثابت تعیین شود، اما نباید کمتر از آن باشد. این موضوع هم باید بین کارفرما و کارگر مورد توافق قرار بگیرد. به طور کلی فرمول محاسبه مبلغ پرداختی فوق‌العاده حث ماموریت در بخش خصوصی به صورت زیر است:

(تعداد روزهای ماموریت × حقوق ثابت یا مبنای مزد ماهیانه) ÷ تعداد روزهای ماه

به این ترتیب میزان فوق‌العاده ماموریت کارگر هم طبق حقوق و مزایا دیگر محاسبه و برای وی واریز می‌شود. باتوجه به این که هر ساله حقوق ثابت و مبنای مزد ماهانه توسط شورای عالی کار تعیین می‌شود، نمی‌توان مبلغ ثابتی برای آن در نظر گرفت.

موسسه حسابداری محاسبان؛ مشاور شما در خصوص قوانین مربوط به حق ماموریت

طبیعی است که همه کارگران اطلاعات کافی در خصوص قوانین مربوط به ماموریت نداشته باشند. به همین دلیل وجود یک مشاور برای پاسخگویی به سوالات و رفع ابهامات آنها ضروری است. موسسه محاسبان یکی از معتبرترین مراکز ارائه خدمات حسابداری و آموزش حقوق و دستمزد است. در این موسسه کارشناسان کاربلد و باتجربه، آماده پاسخگویی به سوالات شما در خصوص حق ماموریت و سایر قوانین مربوط به حوزه کار هستند.

اگر شما هم کارمندی هستید که از طرف کارفرما موظف به انجام ماموریت کاری شده‌اید، بهتر است اطلاعات خود را در این زمینه تکمیل کنید. قوانین و شرایط زیادی در خصوص حق ماموریت و شیوه پرداخت آن وجود دارد که باید از آنها اطلاع داشته باشید. برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما در محاسبان به شماره تماس 0314020 در ارتباط باشید.

نتیجه گیری

حق ماموریت یکی از مباحثی است که بسیاری از کارکنان با آن سروکار دارند. ماموریت هم مثل سایر فعالیت‌های مرتبط با سازمان قوانین و ضوابط خاص خود را دارد. رفتن به ماموریت کاری وظیفه کارگر نیست و کارفرما نمی‌تواند کارگران را مجبور به انجام ماموریت کند. با این حال می‌توان این موضوع را در قرارداد قید کرد یا با توافق طرفین ماموریت انجام شود. محاسبه حق ماموریت هم باید در قرارداد ذکر شود.

کلیه هزینه‌های ماموریت، مثل ایاب و ذهاب و اقامت در محل ماموریت، باید توسط کارفرما پرداخت شود. هزینه خورد و خوراک یکی از مباحثی است که نیاز به توافق بین کارگر و کارفرما دارد. در برخی شرکت‌ها هزینه غذا برعهده کارفرماست و در برخی شرکت‌ها فقط برخی وعده‌های غذایی در طول ماموریت برعهده کارفرما خواهد بود. در مورد میزان دستمزد فوق‌العاده ماموریت هم باید گفت که فرمول مشخص و دقیقی برای آن وجود ندارد، اما به هیچ عنوان نباید این مبلغ کمتر از حقوق ثابت تعیین شده باشد.

سوالات متداول