حسابداری ارزی چیست؟ ثبت سند تسعیر ارز در حسابداری

حسابداری ارزی در سازمان‌هایی که در سطح بین المللی فعالیت می‌کنند، کاربرد دارد. یکی از چالش‌های این سازمان‌ها، مدیریت مالی در میان نوسانات نرخ ارز است. حسابداری ارزی به عنوان یک ابزار اساسی برای مدیریت رویدادهای مالی بین المللی کاربرد دارد. در این مقاله به بررسی کامل حسابداری ارزی می‌پردازیم.

حسابداری ارزی چیست؟

حسابداری ارزی یکی از شاخه‌های حسابداری است که به مدیریت و ثبت رویدادهای مالی مرتبط با ارزهای خارجی می‌پردازد. در این نوع حسابداری، معاملاتی که با استفاده از ارزهای خارجی انجام می‌شود، مورد توجه قرار می‌گیرد. این نوع حسابداری شامل تبدیل ارزهای مختلف به ارز اصلی سازمان و مدیریت ریسک‌های ناشی از نوسانات نرخ ارز است. در واقع حسابداری ارزی باعث کاهش تاثیر نوسانات ارز و تهیه گزارش‌های مالی دقیق می‌شود.

واحد پول گزارشگری و تفاوت آن با واحد پول عملیاتی

طبق استاندارد شماره 16 حسابداری، واحد پول گزارشگری، واحد پولی است که در تهیه صورت‌های مالی از آن استفاده می‌شود. واحد پول گزارشگری ایران، ريال است و بایستی تمامی گزارشات و صورت‌های مالی با واحد ریال ثبت شود. واحد پول عملیاتی، واحد پولی است که شرکت اصلی‌ترین فعالیت‌های مالی خود را با آن انجام می‌دهد. در واقع همان واحد پولی است که شرکت بیشتر رویدادهای روزانه خود مانند خرید، فروش و پرداخت هزینه‌ها را با آن انجام می‌دهد. تفاوت اصلی واحد پول گزارشگری و عملیاتی در هدف آن‌ها است.

تسعیر ارز در حسابداری

تسعیر ارز به تبدیل یک واحد پول به واحد پول دیگر گفته می‌شود. تسعیر ارز برای همه اشخاص یا نهادهایی که با معاملات ارزی سر  و کار دارند، مورد نیاز است. در واقع به تبدیل صورت مالی بر اساس واحد پول عملیاتی به صورت مالی بر اساس واحد پول گزارشگری، تسعیر ارز می‌گویند.

نرخ تسعیر ارز

نرخ تسعیر ارز، نرخی است که بر اساس آن ارز یک کشور به ارز دیگری تبدیل می‌شود. این نرخ در حسابداری و گزارش‌دهی مالی برای تبدیل مبالغ ارزی به واحد پول گزارشگری استفاده می‌شود. نرخ تسعیر ارز برای شرکت‌هایی که در سطح بین‌المللی فعالیت می‌کنند، بسیار مهم است، زیرا تغییرات در نرخ تسعیر می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر صورت‌های مالی و نتایج مالی آن‌ها داشته باشد.

برای ثبت حسابداری تسعیر ارز در پایان سال ابتدا بایستی نرخ تسعیر ارز شناسایی شود. هیچ منبعی نرخ تسعیر ارز را اعلام نمی‌کند. طبق توصیه استاندارد شماره 16 حسابداری، بهتر است از نرخ ارز در دسترس استفاده شود. همچنین می‌توان از منابع معتبری مانند سنا رِیت نیز استفاده کرد.

نحوه انجام حسابداری ارزی و ثبت سند تسعیر ارز در حسابداری

برای انجام حسابداری ارزی بایستی مراحل زیر را طی کنیم:

ثبت حسابداری تسعیر ارز در پایان سال

از ابتدا تا پایان سال می‌توان محاسبات را با یک نرخ ثبت کرد و در پایان سال مانده‌ها را تسعیر و سود یا زیان ناشی از تسعیر را محاسبه کرد. همچنین می‌توان نرخ را ابتدای هر ماه یا هر روز مشخص کرد و فرآیند تسعیر را انجام داد؛ که مشخص کردن نرخ به صورت روزانه کم ریسک‌تر است.

نمونه سند حسابداری تسعیر ارز

فرض کنید شرکتی در تاریخ 1 فروردین 1403 مبلغ 10/000 دلار حساب پرداختنی به ارزی دیگر دارد که با توجه به نرخ تسعیر 40/000 ریال برای هر دلار، معادل 400/000/000 ریال است. مطلوب است:

ثبت حسابداری مربوط به آن.

در پایان سال مالی (29 اسفند 1403) و زمان تسویه حساب، نرخ تسعیر به 45,000 ریال برای هر دلار تغییر می‌کند. مطلوب است:

محاسبه سود یا زیان تسعیر و ثبت حسابداری آن.

اقلام پولی و غیر پولی در ثبت حسابداری تسعیر ارز

برای ثبت حسابداری تسعیر، اقلام پولی در فرآیند تسعیر ارز به طور مستقیم تحت تاثیر نرخ ارز قرار می‌گیرند؛ در واقع برای اقلام پولی امکان تسعیر وجود دارد. اقلام غیر پولی با نرخ ارز در تاریخ معامله ثبت می‎‌شوند و تغییرات نرخ ارز تاثیرات مستقیم بر ارزش آن‌ها ندارد؛ در واقع برای اقلام غیر پولی امکان تسعیر وجود ندارد.

اقلام پولی

وجه نقد، دارایی، بدهی، حساب‌های دریافتنی، حساب‌های پرداختنی

اقلام غیر پولی

موجودی کالا، دارایی‌های ثابت، سرمایه گذاری‌های بلندمدت

حسابداری ارزی در بانک‌ها

نرم افزار حسابداری ارزی

نرم افزارهای حسابداری ارزی، ابزارهایی هستند که به شرکت‌ها در مدیریت و ثبت دقیق معاملات ارزی کمک می‌کنند و باعث افزایش کارایی می‌شوند. نرم افزارهای حسابداری ارزی یک گزینه مناسب برای نگهداری اسناد ارزی و ریالی به صورت هم‌زمان می‌باشند. نرم‌افزارهای حسابداری ارزی با قابلیت‌هایی مانند تسعیر ارز، گزارش‌دهی چند ارزی و تحلیل ریسک، به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا نوسانات نرخ ارز را به‌طور مؤثر مدیریت کنند و از بروز مشکلات مالی ناشی از این نوسانات جلوگیری کنند.

مزایای نرم افزار حسابداری ارزی

نرم افزار حسابداری چند ارزی

نرم افزارهای حسابداری چند ارزی، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا معاملات و تراکنش‌های خود را در ارزهای مختلف مدیریت کنند. این نرم افزارها برای شرکت‌هایی که با چندین ارز سر و کار دارند، مناسب است.

جمع بندی

حسابداری ارزی برای شرکت‌هایی که در سطح بین المللی فعالیت می‌کنند، ابزاری ضروری است که به آن‌ها کمک می‌کند تا معاملات خود را به درستی مدیریت و از ریسک‌های ناشی از نوسانات نرخ ارز جلوگیری کنند. با بهره‌گیری از اصول و روش‌های صحیح حسابداری ارزی، شرکت‌ها می‌توانند ریسک‌های خود را کاهش داده و سودآوری خود را افزایش دهند.

سوالات متداول