صورتحساب الکترونیکی مالیاتی چیست؟ مشمولین صدور صورتحساب‌ الکترونیکی

از سال ۹۱ به بعد بود که با الکترونیکی شدن خدمات سازمان مالیاتی و شکل گرفتن سامانه مودیان، کم‌کم بساط مراجعه حضوری به سازمان امور مالیاتی برای کارهای مالیاتی برچیده شد. با پیشرفت تکنولوژی، سامانه مودیان که مانند یک نهال بود، قد کشید تا امروز که برای خودش درختی شده و هر شاخه آن مانند بخش‌های یک سازمان کاری از مودیان مالیاتی دوا می‌کند. مثلا همین صورتحساب الکترونیکی که باید کار با آن را یاد بگیریم. اصلا صورتحساب الکترونیکی چیست؟ چند نوع دارد؟  انواع آن چه تفاوتی دارد؟ مشمولین آن چه کسانی هستند؟جواب همه این سوال‌ها را در این مقاله آورده‌ایم تا وقتی وارد سامانه مودیان می‌شوید، سرنخی داشته باشید و بتوانید کارهایتان را بدون دغدغه پیش ببرید.

صورتحساب الکترونیکی مالیاتی چیست؟

بعد از اجرایی شدن قانون پایانه‌های فروشگاهی، تمام کسب‌وکارها باید کلیه فاکتورهای فروش خود را در قالب الکترونیکی برای سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. صورتحساب‌های الکترونیکی یک شماره مالیاتی دارند که توسط سازمان امور مالیاتی برای آن‌ها تعیین شده است. همچنین اطلاعات صورتحساب‌ها متناسب با نوع فعالیت هر کسب‌وکاری تعیین می‌شود. زمانی هم که فرد اطلاعات را در سامانه مودیان ثبت می‌کند، اطلاعات در حافظه مالیاتی این سامانه ثبت و ذخیره می‌شود.

مزایای صورتحساب الکترونیکی

مستند کردن اطلاعات و ثبت خرید  و فروش‌ها نه تنها از فرار مالیاتی جلوگیری می‌کند بلکه از مواردی مانند پولشویی و… هم جلوگیری می‌کند. شاید برایتان سوال باشد از نظر قانونی، دقیقا چه کسانی مشمول صدور صورتحساب الکترونیکی هستند؟ جواب این سوال را در ادامه می‌دهیم. شاید برایتان سوال باشد از نظر قانونی، دقیقا چه کسانی مشمول صدور صورتحساب الکترونیکی هستند؟ جواب این سوال را در ادامه می‌دهیم.

مشمولین صدور صورتحساب الکترونیکی

در ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم نوشته شده که اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل وظیفه دارند که در سازمان امور مالیاتی کشور ثبت‌نام کنند و برای انجام معاملات خود از شماره اقتصادی منحصر به فرد در صورتحساب خود و طرف معامله استفاده کنند. عدم صدور صورتحساب یا درج شماره اقتصادی یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران مشمول جریمه شامل ۲ درصد برای صاحبین کسب‌وکار می‌شود. همچنین عدم ارائه فهرست معامله‌ها به سازمان امور مالیاتی از طریق روش‌های تعیین شده مشمول جریمه یک درصدی می‌شود.

تبصره یک ماده ۱۶۹ قانون مالیات مستقیم

در تبصره ۱ این ماده نوشته شده که در صورتی که طرف معامله اشخاص حقوقی و صاحبین مشاغل، مصرف کنندگان نهایی کالا و خدمات باشند یا اشخاص حقیقی مشمول ماده ۸۱ باشند، نیازی به درج شماره اقتصادی این اشخاص در صورتحساب نیست.

یعنی زمانی که آن شخص یک سوپر مارکت دارد و  از یک شرکت لبنیاتی ماست و شیر برای مغازه خود خرید می‌کند تا آن را بین مردم عرضه کند، باید در دو طرف معامله شماره اقتصادی سوپر مارکت و شرکت لبنیاتی و جزئیات معامله نوشته شود. با مشمولین صدور صورتحساب الکترونیکی هم آشنا شدیم، وقت آن رسیده که ببینیم صورتحسابهای الکترونیکی چند نوع هستند؟ 

انواع صورتحساب الکترونیکی

صورتحساب‌های الکترونیکی چهار نوع هستند و تفاوت آن‌ها در اطلاعاتی است که باید در آن ثبت کنید. بنابراین باید با آن آشنا باشید تا بدانید برای کسب‌وکار شما کدام یک کاربرد دارد؟

صورتحساب الکترونیکی نوع اول

در این صورتحساب باید کلیه موارد زیر به صورت کامل ثبت شود:

صورتحساب الکترونیکی نوع دوم

صورتحساب نوع دوم شامل اطلاعات کامل فروشنده و اطلاعات کامل کالا و خدمات است و بدون اطلاعات خریدار است. این نوع از صورتحساب نقدی است و بابت آن از خریدار مالیات دریافت نمی‌‎شود. به زبان ساده‌تر این صورتحساب همان رسید خریدهایی که هنگام خرید کالا از کارتخوان فروشگاه‌ها دریافت می‌کنیم. حالا گر جزء صاحبین مشاغل و اشخاص حقوقی باشید، باید اطلاعات دستگاه کارتخوان را در سامانه مودیان ثبت شده باشد.

تفاوت صورتحساب نوع اول و دوم

صورتحساب الکترونیکی نوع سوم

صورتحساب نوع سوم همان رسید پرداخت وجه از دستگاه عابر بانک است.در این نوع صورتحساب اطلاعاتی مانند مبلغ پرداختی، تاریخ صدور و زمان، شماره پیگیری ثبت شده است و اطلاعات مشخصی از فروشنده یا جزئیات محصول در آن وجود ندارد. این نوع از صورتحساب از آن‌جایی که اطلاعات محدودی دارد نمی‌توان از آن به عنوان سندی برای محاسبه مالیات استفاده کرد.

صورتحساب غیر الکترونیکی(کاغذی)

الگوهای صورتحساب الکترونیکی

با توجه به اینکه فعالیت‌های اقتصادی مختلفی داریم. معاملات هم به شکل‌های مختلفی انجام می‌شود. از این رو سامانه مودیان الگوهایی را مشخص کرده که مودیان متناسب با نوع کسب‌وکارشان از آن استفاده کنند. هر یک از الگوها شامل برخی از اقلام اختصاصی و اقلام مشترک با سایر الگوها است. براساس نوع صورتحساب‌ها، الگوهای آن را در ادامه بیان می‌کنیم.

الگوی صورتحساب الکترونیکی نوع اول

صورتحساب نوع اول شامل ۷ مورد به شرح زیر است:

الگوی صورتحساب الکترونیکی نوع دوم

صورتحساب نوع دوم در دو مورد خلاصه می‌شود:

1. الگوی اول (فروش کالا و خدمات)
2. الگوی دوم ( صورتحساب طلا، جواهر و پلاتین)

الگوی صورتحساب الکترونیکی نوع سوم

برای صورتحساب نوع سوم الگوی خاصی تعریف نشده است. زمانی که از دستگاه کارتخوان یا خودپرداز رسید دریافت می‌کنید، شامل یک شماره اختصاصی مالیاتی دارد.

نکات الگوهای صورتحساب صورتحساب الکترونیکی

۱. در صورتحساب های طلا فروشی علاوه بر اقلام صورتحساب الکترونیکی، ارزش طلا، جواهر و پلاتین، اجرت ساخت، حق العمل و سود فروشنده هر کدام به صورت جداگانه در صورتحساب طلا فروشی وجود دارد و ثبت کردن آن الزامی است.

۲. در فعالیت‌های حق العمل کاری علاوه بر اقلام ضروری صورتحساب باید شماره یکتای قرارداد حق العمل کاری را در سامانه مودیان هنگام ارسال صورتحساب اضافه کنید.

۳. در مواردی مانند صادرات که صورتحساب با مبلغ‌های ارزی صادر می‌شود. مبلغ ارز، نوع ارز، نرخ برابری آن با ریال به اقلام صورتحساب اضافه می‌شود. اگر برای صادرات پروانه گمرکی وجود داشته باشد، شماره پروانه گمرک و کد محل اظهار هم به صورتحساب اضافه می‌شود.

موارد زیر در حکم صورتحساب محسوب می‌شود:

• قبوض آب، برق، گاز و مخابرات (تلفن)؛ درج شماره یکتای قبض (شماره اشتراک یا شناسه قبض) در این نوع صورتحساب الزامی است.
• بلیط هواپیما؛ در این حالت آژانس هواپیمایی باید نوع پرواز (داخلی/ خارجی) و شماره گذرنامه مسافر برای پروازهای خارجی را در صورتحساب ثبت کند.
• بارنامه؛ در صورتحساب‌های بارنامه، اقلام مرتبط با بارنامه به صورتحساب اضافه می‌شود.

تا اینجای کار هم انواع صورتحساب را دسته‌بندی کردیم و هم الگوهای مختلف هریک را با نکات مهم آن توضیح دادیم. در ادامه یک دسته‌بندی در خصوص موضوع صورتحساب‌ها داریم.

انواع موضوع صورتحساب الکترونیکی

زمانی که می‌خواهید در سامانه مودیان صورتحساب ارسال کنید، گزینه‌ای با نام موضوع صورتحساب در نظر گرفته شده است که شما براساس صورتحسابی که دارید، باید موضوع آن را انتخاب کنید.

صورتحساب الکترونیکی اصلی فروش

کاربردی‌ترین صورتحساب همین صورتحساب اصلی فروش است. شما با هر فروشی که انجام می‌دهید یک صورتحساب صادر می‌کنید.

صورتحساب الکترونیکی اصلاحی

اگر بخواهیم مبلغ و تعداد را ویرایش کنیم باید چه مراحلی را طی کنیم؟

1. ابتدا یک صورتحساب جدید با شماره منحصر به فرد مالیاتی صورتحساب مرجع( یعنی همان صورتحسابی که قصد اصلاح آن را دارید) ایجاد و برای سامانه مودیان ارسال می‌کنید.
2. در قدم دوم در صورتحساب اصلاحی تمامی اطلاعات مربوط به صورتحساب مرجع را وارد و اصلاحات آن را هم ثبت می‌کنید.

صورتحساب الکترونیکی ابطالی

در سامانه مودیان گزینه‌ای برای حذف صورتحساب وارد شده یا اصلاحی وجود ندارد. حالا اگر در صورتحساب اقلام اصلی مانند شماره اقتصادی، شناسه ملی و تاریخ صورتحساب را اشتباه وارد کرده باشید، تنها می‌توانید آن را ابطال کنید.

نکات مهم صورتحساب ابطالی

برای صورتحساب ابطالی دو نکته مهم زیر را در نظر داشته باشید:

صورتحساب الکترونیکی برگشت از فروش

گاهی پس از اینکه صورتحساب صادر می‌شود، اقلامی از کالا یا خدمات توسط خریدار برگشت داده می‌شود. در این صورت فروشنده باید نسبت صورتحساب برگشت از فروش صادر کند. صورتحساب برگشت از فروش برای صورت حسابهای اصلی و صورتحساب های اصلاحی قابل صدور است.

جمع‌بندی

صورتحساب الکترونیکی از جمله موضوعاتی است که مخاطبان زیادی درباره آن سوالات مختلفی دارند. ماهم با همین هدف سعی کردیم که این موضوع ر به زبان ساده شرح دهیم تا در صورتی که باید از طریق سامانه مودیان اقدام به ارسال صورتحساب کنید، با این مسیر آشنا باشید و بدانید که کسب‌وکارتان در کدام دسته‌بندی قرار می‌گیرد. در صورتی که درباره این موضوع سوال دارید از طریق کامنت سوالات خود را از اساتید موسسه حسابداری محاسبان مطرح کنید. همچنین برای مشاوره در خصوص مسائل مالیاتی می‌توانید از مشاوره مالیاتی تلفنی محاسبان راهنمایی دریافت کنید.

سوالات متداول