قرارداد کار چیست؛ شرایط صحت قرارداد کار و بررسی پیش نیازها

به زبان ساده به ارتباط کاری بین کارگر و کارفرما قرارداد کار می‌گویند. این قرارداد برای شفافیت کاری و تعیین چارچوب وظایف کارگر و کارفرما انجام می‌شود تا در طول زمان همکاری اختلافی پیش نیاید. در قرارداد کار به جز مواردی که توافقی بین دو طرف نوشته می‌شود، باید اصول پایه‌ای آن بر طبق قانون کار هر کشور نوشته شود. در این مقاله موضوعات کلیدی قرارداد کار مانند، انواع قرارداد کار از نوع استخدام و مدت‌زمان و صحت قرارداد کار را یاد می‌گیریم. پس اگر می‌خواهید این موضوع را کامل یاد بگیرید، اطلاعات موجود در این مقاله به شما کمک می‌کند.

تعریف قرارداد کار

طبق ماده ۷ قانون کار، قرارداد کار عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به‌موجب آن کارگر در قبال دریافت حق‌السعی کاری را برای مدت موقت یا مدت غیرموقت برای کارفرما انجام می‌دهد. خوب تا اینجا تعریف قرارداد از نظر قانونی و اینکه چه کسانی باید طبق قانون کار رفتار کنند را یاد گرفتیم. بیایید حالا تعریف کارگر و کارفرما را هم به‌صورت جداگانه طبق قانون کار یاد بگیریم و بعد سراغ بقیه موضوعات برویم.

انواع قرارداد کار

قراردادهای کاری را میتوان از نظر نوع استخدام‌ شدن و از نظر مدت‌ زمان کار کردن به دودسته تقسیم‌ بندی کرد که در ادامه برایتان توضیح می‌دهیم.

انواع قرارداد از نظر نوع استخدام

قراردادهای کاری از نظر نوع استخدام به دو دسته استخدام دولتی و خصوصی تقسیم‌ بندی می‌شوند.

1. استخدام دولتی

2. استخدام خصوصی

استخدام در شرکت‌های خصوصی بسته به شرکت قوانین خاص خود را دارد. اما اشخاص حقیقی که به استخدام شرکت‌های خصوصی در می‌آیند، کارگر محسوب شده و تحت پوشش قوانین اداره کار هستند.

انواع قرارداد کار از نظر مدت‌ زمان کار

قراردادهای کاری از نظر مدت‌ زمان را هم میتوان تقسیم‌ بندی کرد که به شرح زیر است:

۱. قرارداد کار موقت

قرارداد کار موقت همان‌طور که از اسمش پیداست یعنی مدت‌ زمان خاتمه قرارداد مشخص است. وقتی مدت‌ زمان قرارداد موقت به پایان برسد و تمدید نشود و کارگر همچنان به فعالیت خود ادامه دهد، قرارداد قبلی به میزان مدت آخرین قرارداد تمدید می‌شود.

۲. قرارداد کاری غیرموقت

در قراردادهای کار غیرموقت یا همان قراردادهای دائم تنها تاریخ شروع قرارداد نوشته می‌شود اما برای پایان قرارداد تاریخی در نظر گرفته نمی‌شود. معمولاً در متن قراردادهای غیرموقت به نامحدود بودن مدت‌زمان هم اشاره می‌شود. بیاید یک مثال بزنیم تا بهتر این نوع قرارداد را درک کنیم.

۳. قرارداد کار معین

در قراردادهای کاری برای انجام کار معین شرایط به این صورت است که طرفین قرارداد برای انجام کار معینی متعهد می‌شوند که با انجام تعهد و پرداخت حق‌الزحمه‌ای که توافق شده، قرارداد خاتمه پیدا کند. در این نوع قرارداد نیز تا انجام موضوع تعهد و انجام کار، هیچ‌یک از طرفین قرارداد نمی‌توانند آن را به‌صورت یک‌طرفه فسخ کنند.

شرایط صحت قرارداد کار

نوشتن قرارداد کار ریزه‌کاری و جزئیات قانونی زیادی دارد و باید از نظر صحت بررسی شده و بر اساس ماده ۹ قانون کار باشد که به شرح زیر است.

۱. مشروعیت مورد قرارداد

۲. معین بودن موضوع قرارداد

مشخص‌بودن و معین بودن موضوع قرارداد کار یعنی اینکه دقیقاً موضوع همان کاری باشد که شخص باید انجام دهد و در قبال آن حقوق دریافت کند. قرارداد باید کاملاً شفاف و واضح درباره شرح وظایفی باشد که کارگر باید انجام دهد. برای مثال فرض کنید که شخصی در چند زمینه مختلف مهارت دارد؛ هم مدرس است و هم حسابدار. باید دقیق مشخص شود که برای سمت شغلی حسابدار استخدام شده یا سمت شغلی مدرس تا در آینده از بروز اختلاف جلوگیری شود.

۳. عدم ممنوعیت قانونی و شرعی طرفین

نکته دیگری که در صحت قرارداد کار اهمیت دارد، عدم ممنوعیت قانونی و شرعی طرفین، در تصرف اموال یا انجام کار موردنظر است که می‌توانیم آن را به‌عنوان اهلیت طرفین قرارداد هم در نظر بگیریم که در ادامه توضیح می‌دهیم.

اهلیت طرفین قرارداد

منظور از اهلیت به این معنی است که نه کارفرما و نه کارگر برای انجام حقوق و دستمزد و مزایا به کارگر مشکلی از نظر قانونی داشته باشند و همچنین کارگر هم برای انجام کار محدودیت نداشته باشد. مثلاً به بلوغ عقلی لازم رسیده باشند.

گریزی به ماده ۱۹۰ قانون مدنی

تصمیم گرفتیم در این مقاله یک گذری به ماده ۱۹۰ قانون مدنی داشته باشیم چون موضوع آن در ارتباط قرارداد کار است و دانستن آن خالی ‌از لطف نیست و بعد سراغ نحوه نوشتن قرارداد کار برویم.

همان‌طور که مطالعه کردیم، در ماده ۱۹۰ قانون مدنی هم اهلیت موضوع، مشروعیت جهت معامله، موضوع معین قرارداد در این ماده از قانون هم علاوه بر قانون کار اشاره شده و نشان‌دهنده اهمیت آن است. مورد بعدی هم قصد و رضایت طرفین است که باید برای نوشتن قرارداد یکی از شروط اصلی شما باید باشد.

نحوه نوشتن قرارداد کاری

تا الان تمام نکات اصلی برای نوشتن قرارداد را یاد گرفتیم. حالا چگونه قرارداد کار بنویسم که نه سیخ بسوزد و نه کباب؟ چه مواردی در آن بنویسیم؟ الان برایتان توضیح می‌دهیم. اول‌ از همه برای ‌آنکه قرارداد کاری که می‌نویسد از نظر قانونی صحت داشته باشد، لطفاً سه مورد بالا را در نظر بگیرید و بعد هم موارد زیر را برای نوشتن یک قرارداد فراموش نکنید:

برای هر کاری قرارداد ببندیم؟

بله، ما توصیه می‌کنیم که قرارداد ببندید. چرا که مکتوب کردن قرارداد مزایای زیر را برای کارگر و کارفرما دارد:

1. تعهد دو طرفین قرارداد نسبت به وظایف و مسئولیت‌های خود
2. اگر یکی از طرفین در انجام‌وظیفه کوتاهی کرد، با استفاده از قرارداد کارگر و کارفرما می‌توانند از نظر قانونی پیگیری کنند.

نتیجه گیری

قراردکار بین کارفرما شخص حقیقی یا کارگر بسته می‌شود. طرف کارفرما هم می‌تواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد، اما طرف کارگر فقط شخص حقیقی است. این نوع قراردادها باید مشروعیت داشته باشند. به این معنی که اگر قرارداد بابت کار در یک فعالیت غیرقانونی یا نامشروع باشد، باطل خواهد شد. همچنین طرفین قرارداد هنگام عقد آن باید اهلیت و رضایت کامل داشته باشند. قرارداد کار از نظر مدت کار به دو نوع دائمی و موقت تقسیم‌بندی می‌شوند.

سازمان‌های دولتی به دلیل طولانی بودن فرایندهای خود، معمولاً از نوع قراردادهای دائمی برای استخدام استفاده می‌کنند. این نوع قراردادها مدت زمان مشخصی برای قطع همکاری ندارند. از طرف دیگر معمولا شرکت‌های خصوصی از قراردادهای موقت استفاده می‌کنند. این نوع قراردادها دارای زمان مشخصی برای قطع همکاری هستند و ممکن است از 3 تا 12 ماه یا بیشتر هم باشند. برای اینکار می توانید از خدمات مشاوره بیمه و کار محاسبان استفاده کنید یا با شماره 0314020 در تماس باشید.