مزد ثابت [ماده 36 قانون کار]؛ پایه اصلی محاسبات حقوق و دستمزد
مطالعه متمرکز
امروزه یکی از مهمترین اختلافات و مسائل بین کارگران و کارفرمایان مربوط به حقوق و مزایا افراد است. اگر شما هم به مباحث حقوق و دستمزد وارد شده باشید؛ در کنار شیرینی و جذابیت این مبحث قطعاً به عناوین متعددی با معناهای نزدیک به هم برخورد داشته‌اید.
بر اساس ماده 34 قانون کار، تمامی پرداخت‌های قانونی به کارگر به اعتبار قرارداد کار اعم از مزد یا حقوق، کمک عائله‌مندی، هزینه‌های مسکن، خوار و بار، ایاب و ذهاب، مزایای غیر نقدی، پاداش افزایش تولید، سود سالانه و نظایر این موارد حق السعی نامیده میشود. شاید در نگاه اول تفاوت چندانی بین کلمات مذکور مشاهده نکنید، اما در زمانی که وارد محاسبات شوید، متوجه تفاوت‌های زیاد این موارد شده و جایگاه خاص هر کدام از این موارد را درک می‌‌کنید.
یکی از مهمترین عناوین ذکر شده در حقوق و دستمزد، مزد ثابت میباشد. چراکه از مزد ثابت در محاسبات آیتم‌های زیادی از حقوق و دستمزد کمک می‌گیریم و درصورت عدم شناخت و محاسبه اشتباه مزد ثابت، در واقع تمام محاسبات دچار خطا میشود. در ادامه این مقاله، به بررسی مزد ثابت و تفاوت آن با دیگر عناوین می‌پردازیم.
مزد چیست؟
طبق ماده 35 قانون کار، وجوه نقدی یا غیر نقدی و یا مجموع آن‌ها که در مقابل انجام کار به کارگر پرداخت میشود، مزد نامیده میشود.
انواع مزد
- مزد ساعتی: مزد ساعتی ثابت و یکنواخت نیست و بر اساس ساعات انجام کار محاسبه میشود.
- کارمزد: مزدی که در ازای کار مشخصی که قابل اندازه‌گیری و شمارش باشد، تعیین میشود.
- کارمزد ساعتی: مزدی که در مقابل انجام کار مشخص و در زمان معین پرداخت میشود.
مزد ثابت چیست؟
طبق ماده 36 قانون کار، مزد ثابت عبارت است از مجموع مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل.
مزد اصلی و یا حقوق، بخش عمده پرداخت کارفرما به کارگر جهت انجام کار خاصی است و بسیاری از محاسبات حقوق و دستمزد از قبیل اضافه کار، کسری کار، سنوات خدمت و… بر مبنای آن محاسبه میشود.
محاسبات مزد ثابت یا عوامل موثر در محاسبه مزد ثابت
برای محاسبه و استفاده از مزد ثابت در حقوق و دستمزد، ابتدا باید متوجه شویم منظور از مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل چیست؟ در حالت کلی مزایای ثابت و مستمر را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
- مزایای رفاهی انگیزشی
- مزایای به تبع شغل
مزایای رفاهی انگیزشی به آن دسته از مزایا گفته میشود که برای بهبود شرایط زندگی و رفاه کارگران و با هدف افزایش بهره‌وری و انگیزه آنان در نظر گرفته میشود و معمولاً به همه کارگران یک مجموعه فارغ از شغل و پست آن‌ها پرداخت میشود. مزایای رفاهی و انگیزشی مانند کمک هزینه مسکن، خواروبار و حق اولاد، پاداش افزایش تولید و سود سالانه جزو مزد ثابت و مزد مبنا محسوب نمی‌شوند.
مزایای به تبع شغل به مزایایی گفته میشود که به واسطه آن جایگاه شغلی و اهمیت آن و برای ترمیم مزد، به فرد شاغل در آن شغل، به صورت ماهانه پرداخت میشود. همچنین مشمول همه کارگران مجموعه نمی‌شود. برای نمونه، می‌توان به مزایایی مانند حق جذب، حق سرپرستی، فوق‌العاده مسئولیت و … اشاره کرد که در تعیین مبلغ سایر فوق‌العاده‌ها مانند اضافه‌کاری، حق ماموریت، شب‌کاری، تعطیل‌کاری، عیدی و سنوات و… تاثیرگذار هستند. در واقع مزایای به تبع شغل یکی از ارکان اصلی در محاسبات مزد ثابت و در نهایت محاسبه حقوق و دستمزد هستند.
نکته مهم
مزد ثابت در کارگاه‌هایی استفاده میشود که طرح طبقه بندی مشاغل در آن‌ها اجرا نمی‌شود و در کارگاه‌های مشمول طرح طبقه بندی مشاغل از عنوان مزد مبنا استفاده میشود، که طبق تبصره 2 ماده 36 قانون کار، مزد گروه و پایه، مزد مبنا را تشکیل می‌دهند.
نقش مزد ثابت در محاسبات حقوق و دستمزد
همانطور که گفته شد از مزد ثابت در محاسبه آیتم‌های زیادی از حقوق و دستمزد از جمله محاسبه تمام فوق العاده‌ها استفاده میشود. همچنین از مزد ثابت در محاسبات سنوات پایان خدمت، عیدی سال 1403 و پاداش هم استفاده میشود.
چند نمونه از محاسبات به کمک مزد ثابت در ادامه مطلب بیان شده است.
اضافه کار
اضافه کار، مبلغی است که به کارگر به ازای کار اضافه پرداخت میشود و بر اساس مزد ثابت کارگر محاسبه میشود. فرمول محاسبه اضافه کاری به صورت زیر است:
| ساعات اضافه کاری | * | ۱/۴ | * | ۷/۳۳ | ÷ | مزد ثابت روزانه | = | اضافه کاری |
فوق العاده ماموریت
به کارگرانی که به موجب قرارداد یا توافقات بین کارگر و کارفرما به ماموریت خارج از محل خدمت خود اعزام می‌شوند، فوق العاده حق ماموریت تعلق می‌گیرد.
| (مزد ثابت روزانه) | * | تعداد روزهای ماموریت | = | فوق العاده ماموریت |
فوق العاده نوبت کاری
به کاری گفته میشود که زمان انجام آن ثابت نیست و برحسب زمان حضور کارگر در محل کار در طول ماه تغییر‌پذیر است.
| نرخ نوبت کاری | * | مزد ثابت ماهانه | = | فوق العاده نوبت کاری |
فوق العاده شب‌کاری
کارگری که در بعضی از روزهای ماه از ساعت 10 شب تا 6 صبح کار کند، مشمول دریافت حق شب کاری میشود.
| ساعات شب کاری | * | ۳۵% | * | مزد ثابت ساعتی | = | فوق العاده شب کاری |
فوق العاده جمعه کاری
جمعه کاری به معنای کار در روز جمعه است؛ اگر کارگری در این روز کار کند، علاوه بر حقوق عادی، مستحق دریافت فوق‌العاده جمعه کاری هم خواهد بود.
| روزهای جمعه مشغول به کار | * | ۴۰% | * | مزد ثابت روزانه | = | فوق العاده جمعه کاری |
سنوات پایان خدمت
سنوات پایان خدمت به معنای پاداشی است که به کارگر در پایان هر سال کاری معادل یک ماه آخرین حقوق پرداخت میشود.
| 30 | * | مزد ثابت روزانه | = | سنوات پایان خدمت به ازای یک سال کار |
عیدی و پاداش
پاداش عیدی، یکی از مزایای سالانه کارگران است، که در پایان سال از سوی کارفرما به آن‌ها تعلق می‌گیرد.
| 60 | * | مزد ثابت روزانه | = | عیدی و پاداش به ازای یک سال کار |
نکته مهم
البته باید توجه کرد؛ در مورد سنوات پایان خدمت محدودیتی وجود ندارد، اما در محاسبه عیدی و پاداش، این میزان نباید بیشتر از مبلغ 90 روز حداقل دستمزد اداره کار شود.
در محاسبه بیشتر موارد حقوق و دستمزد باید از مزد ثابت استفاده کرد. پس باید توجه داشت که محاسبه درست مزد ثابت میتواند بسیاری از مشکلات ما را حل کند.
مزد ثابت 1403
اگر در تعریف حقوق شخصی، مزایای به تبع شغل تعریف نشده باشد، مزد ثابت او همان دستمزد روزانه میشود. پس برای فردی که به تازگی در کارگاهی به استخدام درآمده است و دارای مزایای به تبع شغل نیست، با توجه به این که مشمول پایه سنوات هم نشده، مزد ثابت وی فقط و فقط همان دستمزد روزانه او است.
حال اگر توافق شخص برای حقوق، حداقل اداره کار باشد، پس مزد ثابت او نیز همان حداقل اداره کار است که برای سال 1403 روزانه مبلغ 2.388.728 ریال و ساعتی 325.884 ریال محاسبه میشود.
سخن پایانی
همانگونه که از مطالعه مطالب دریافت کردید، مزد ثابت بسیار اهمیت دارد و اساس محاسبات حقوق و دستمزد را تشکیل می‌دهد. پس اگر کوچکترین اشتباهی در محاسبه خود مزد ثابت رخ دهد، در واقع تمام جدول حقوق و دستمزد را دچار مشکل میکند.
محاسبات حقوق و دستمزد و آشنایی به قوانین آن از مهمترین و البته شیرین‌ترین مباحث است. اگر شما علاقه‌مند به آشنایی بیشتر و البته حرفه‌ای در این موارد هستید، می‌توانید با شرکت در دوره آموزش حقوق و دستمزد از تمامی نکات آن مطلع شوید و به عنوان یک مهارت با بازار کار گسترده و پول‌ساز از آن استفاده کنید.
سوالات متداول
1. تعریف مزد ثابت چیست؟
مزد ثابت عبارت است از مجموع مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل.
2. در قانون کار، مزد در دو ماده 35 و 36 دو تعریف متفاوت دارد، آیا مزد ثابت یا مزد مبنا مفاهیمی جدا از مفهوم مزد هستند؟
مزد تعریف شده در ماده 35 قانون کار دقیقاً همان است که در ماده 36 قانون مزبور تحت عناوین “مزد ثابت” و “مزد مبنا” مورد اشاره قرار گرفته و تعریف شده است و منظور کلیه وجوه نقدی و غیرنقدی است که در مقابل انجام کار در ساعات عادی کار به کارگر پرداخت میشود.
دیدگاهتان را بنویسید
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
در محاسبه بیمه و مالیات چه آیتم های در محاسبه لحاظ می شود ؟ مثلا حق اولاد و حق مسئولیت هم شامل بیمه هست؟
سلام وقتتون بخیر
موارد معاف از بیمه حق اولاد و حق ماموریت هستند
و موارد معاف از مالیات تمامی مزایای رفاهی انگیزشی مانند حق مسکن، بن، حق اولاد، حق تاهل، حق ایاب و ذهاب، حق ماموریت و…
اما حق مسئولیت هم مشمول بیمه و هم مشمول مالیات میباشد.
با سلام و ارادت
بنده در شركتي مشغول به كار مي باشم كه شرايط پرداخت حقوق بنده ثابت مي باشد با توجه سمت سازماني بنده يعني هيچگونه حق شيفت و اضافه كار و جمعه كاري و… تعلق نميگيرد و كاركرد ماهانه من از حدقانوني بيشتر مي باشد قبلا پنجشنبه ها رو سركار حاضر نبودم و مشكلي هم نبود ولي با عوض شدن مدير اعلام كردند كه بايد پنجشتبه ها سركار باشم در صورتي كه مدل قرارداد هيچ تغييري نكرده است آيا قانونا مجاز به ثبت مرخصي براي بنده هستند باتوجه به اينكه از شنبه تا چهارشنبه كاركرد من از 44 ساعت هم بيشتر است
ممنون ميشم راهنماييم كنيد.
سلام وقتتون بخیر
باید شرایط و مفاد مندرج در قرارداد بررسی گردد اما چنانچه شرایط قبلی در قرارداد مکتوب شده باشد، یکی از طرفین بدون جلب رضایت طرف دیگر قادر به تغییر شرایط نیست.
باسلام
پاداش ماهیانه ای که بطور مستمر پرداخت شود جزو مزایای به تبع شغل میباشد؟
مبلغ مزایای به تبع شغل ثابت است یا کارفرما میتواند آنرا کاهش دهد؟
سلام وقتتون بخیر
نه پاداش جزو مزایای به تبع شغل نیست و این مزایا چنانچه در قرارداد مطرح شوند تا پایان تاریخ اعتبار آن قرارداد حق تغییر و کاهش بدون توافق طرفین وجود ندارد.
مبنای محاسبه حق سنوات حقوق پایه هست و یا حقوق و مزایای به تبع شغل ( مثل حق مسئولیت ) ؟ لطفا طبق بخشنامه و قانون و مدرکی بیان بفرمایین چون کارفرما قبول دار نمیشه
سلام وقتتون بخیر
مطابق با ماده 24 قانون کار و تبصره ۴ ماده ۴۱ قانون رفع موانع تولید، حق سنوات با مزد ثابت باید پرداخت گردد.
با سلام و تشکر از توضیحات ارزنده تون
آیا حق اولاد هم از حقوق ثابت محاسبه میشه؟
ممنون
سلام
خیر، از مبلغ حداقل دستمزد روزانه اداره کار در هر سال محاسبه می شود.
با عرض سلام و خسته نباشید بنده با سابقه شانزده ساله در کارگاه نجاری مزد ثابت روزی سیصد هزار تومان را دریافت میکنم لطفاً بفرمائید حد اکثر عیدی و پاداش بنده که هر سال سه تا پایه حقوق میدن بهمون چقدر میشود
سلام
حداکثر عیدی می شود مبلغ 159,248,520 ریال
سنوات مبلغ 90,000,000 ریال
با سلام و وقت بخیر،
1- شرکت ما هرسال قرارداد یکساله میبنده و هرسال بطور کامل عیدی و پایان کار و مانده مرخصی ها رو تسویه میکنه، و دوباره برای سال جدید قرارداد جدید یکساله میبنده، حال با توجه به قوانین جدید باز هم میتونیم بطور کامل تسویه بکنیم یا پایان کار و مانده مرخصی رو باید نگه داریم
2- در خصوص مزد ثابت شخصی که بیشتر از یکسال که کار میکند و پایه سنوات رو مجزا از پایه حقوق پرداخت میکنیم و در قرار داد حقوق بر اساس حداقل اداره کار توافق شده است حال برای محاسبه پایان کار همون حداقل رو حساب میکنیم یا باید پایه سنوات رو هم اضافه کنیم به مزد ثابت
پیشاپیش بابت پاسخگوییتون تشکر میکنم
درود بر شما
1. می‌توانید در پایان سال به طور کامل تسویه کرده و فرم تسویه حساب را از کارگر اخذ کنید.
2. برای محاسبه مزد ثابت، پایه سنوات را هم باید جمع کنید.
بسیار عالی بود ممنون از مطالب خوبتون 👌
من نگهبان شب هستم هر روز از ساعت ۸ شب تا ۸ صبح نگهبانم هفته ای میشه ۸۴ ساعت حقوق من طبق قانون کار چه میزان میشود؟ ممنون
سلام
بستگی به قرارداد دارد
اگر اداره کار باشد، حداقل حدود 14 میلیون باید خالص دریافتی شما باشد.
با سلام
پس اگر کارگاهی مزدی را اضافه تر از قانون کار بده مثلا با طرف به جای ماهی ۷۵۰۰ که قانون کار هست ۱۰ ملیون بسته باشه و تو قرار داد مثلا بنویسه ۵۵۰۰ پایه و ۲۰۰۰ بنو حق مسکن و ۲۵۰۰ به عنوان حق مسئولیت یا پاداش و یا هر عنوان دیگ باشه که حقوق را به ده ملیون برساند برای محسابه ی عیدی مزد پایه بعلاوه اون پاداش ماهانه میشه؟یا فقط مزد پایه میشه؟
این هم در نظر بگیرید که ساعت کاری و حجم کاری اصلا ربطی به قانون کار نداره ینی عدد حقوق توافقی بوده
درود بر شما
عیدی بر اساس مزد ثابت محاسبه میشود که مزد ثابت خود منشکل از مزد پایه و مزایای به تبع شغل است.
حق مسئولیت جزو مزایای به تبع شغل محسوب میشود اما پاداش به تبع شغل نیست.
لطفا مقاله را مجدد با دقت بیشتری مطالعه فرمایید
برای محاسبه ذخایر مرخصی هم از مزد ثابت استفاده میکنیم ؟
سلام
اگر منظورتون بازخرید ایام مرخصی هست، قبلا از مزد ثابت استفاده میشده اما در حال حاضر طبق رای دیوان ماخذ محاسبات حق السعی فرد است.
اما در زمینه ذخیره مرخصی پولی داده نمی‌شود و نهایتا 9 روز از مرخصی باقیمانده سال گذشته به سال بعد منتقل می گردد.
سلام
بابت پاسخ به تمامی سوالاتم ممنونم
سوال بنده درخصوص این مطلب اینه که اگر شخصی ده روز از ماه رو سرکار بره تمام مزایای براش ده روزه محاسبه میشه.اون مزایا رو به سی روز باید تقسیم کنیم ؟
سلام
بله، تمامی مزایا بر حسب کارکرد محاسبه میشن.
سلام وقت بخیر
من نمیتونم مقالات رو دانلود کنم.کتاب های الکترونیکی هم برای ایمیل بنده نیومد .
ممکنه راهنمایی کنید 🙏 سپاسگزارم
درود بر شما
برای دانلود مقالات روی دانلود PDF کلیک کرده و شماره موبایل خود را وارد کنید تا فایل دانلود شود
بابت مینی بوک، قسمت promotions ایمیل رو هم چک نمایید