هزینه های عملیاتی و انواع آن

تمامی هزینه‌های هر سازمان به دو دسته هزینه های عملیاتی و هزینه‌های غیر عملیاتی تقسیم می‌شود. هزینه عملیاتی، هزینه‌ای است که برای تولید و ارائه محصول و خدمات در سازمان به کار می‌رود. هزینه‌های عملیاتی به صورت منظم انجام می‌شوند و برای حفظ عملیات جاری هر سازمان ضروری است. این هزینه در ارزیابی سودآوری سازمان بسیار با اهمیت است. مدیریت صحیح هزینه‌های عملیاتی باعث به حداکثر رساندن سودآوری سازمان می‌شود. این هزینه در صورت سود و زیان منعکس می‌شود.

هزینه های عملیاتی چیست؟

هزینه عملیاتی، هزینه‌ای که سازمان به واسطه فعالیت‌های تجاری خود متحمل می‌شود. این هزینه، هزینه‌های جاری شرکت برای راه اندازی محصول و یا سیستم می‌باشد، که در حقیقت مربوط به فعالیت‌های عادی و همیشگی سازمان است. هزینه های عملیاتی به نگهداری و مدیریت سازمان کمک می‌کنند و شامل هزینه‌هایی است که به صورت روزانه، ماهانه و سالانه پرداخت می‌شوند. این هزینه‌ها شامل هزینه فروش، بهای تمام شده کالای فروش رفته، هزینه های عمومی و اداری و تحقیق و توسعه هستند. یکی از مسئولیت‌های مدیران کاهش هزینه های عملیاتی بدون کاهش کیفیت است.

اجزا هزینه عملیاتی

هزینه‌های عملیاتی بر اساس ماهیت، به سه دسته تقسیم می‌شوند:

هزینه های عملیاتی ثابت

هزینه‌های ثابت به صورت پیش فرض تعیین شده‌اند و با تغییر حجم فعالیت شرکت، ثابت می‌مانند. همچنین بایستی به صورت مداوم پرداخت شوند. برای مثال هزینه بیمه، اجاره، تجهیزات و اوراق بهادار از این نوع هزینه هستند.

هزینه های عملیاتی متغیر

هزینه‌های متغیر با تغییر حجم فعالیت شرکت، تغییر می‌کنند. برای مثال هزینه حمل و نقل، مواد اولیه و تبلیغات از این نوع هزینه هستند.

هزینه های عملیاتی نیمه متغیر

هزینه‌های نیمه متغیر گاهی ثابت و گاهی متغیر هستند. این هزینه‌های در برخی ماه‌ها ثابت و در برخی ماه‌ها متغیر هستند. برای مثال هزینه برق، تلفن، تعمیر و نگهداری و حتی حقوق از این نوع هزینه هستند. حالا ممکن است سوال پیش بیاید که حقوق و دستمزد چرا جز هزینه‌های نیمه متغیر است؟ زیرا حقوق پایه جز هزینه‌های ثابت است اما مواردی مانند اضافه کاری، حق ماموریت و پاداش و … متغیر هستند؛ از این رو هزینه حقوق و دستمزد بایستی جز هزینه‌های نیمه متغیر باشد.

انواع هزینه‌های عملیاتی

انواع هزینه‌های عملیاتی عبارتند از:

هزینه‌های عملیاتی در بانک

هزینه‌های عملیاتی در بانک بیشتر مربوط به کارکنان، شعب و… می‌باشد که شامل موارد زیر است:

• هزینه حمل و نقل پول و ارز
• هزینه آموزش کارکنان
• هزینه بیمه
• هزینه حقوق و دستمزد کارکنان
• هزینه‌های اداری
• هزینه‌های ارتباطات و فناوری
• هزینه اجاره و نگهداری شعب
• هزینه حسابرسی

هزینه‌های عملیاتی در حسابداری

نحوه محاسبه هزینه‌های عملیاتی

1. در ابتدا تمامی هزینه‌های عملیاتی را شناسایی کنید.
2. بازه زمانی برای خود مشخص کنید. برای مثال یک سال در نظر بگیرید و در آن بازه زمانی به طور دقیق و صحیح هزینه‌ها را مقایسه کنید.
3. تمامی هزینه‌ها را برای بازه زمانی خود جمع آوری کنید. می‌توانید این کار را با استفاده از کاغذ و قلم و یا نرم افزار حسابداری انجام دهید.
4. در پایان، کلیه هزینه‌های عملیاتی خود را بر تعداد خروجی‌ها یا خدمات ارائه شده، تقسیم کنید؛ اینگونه هزینه عملیاتی هر واحد به دست می‌آید.

هزینه غیر عملیاتی

هزینه‌های غیر عملیاتی، هزینه‌هایی هستند که به صورت مستقیم در ارتباط با فعالیت‌های اصلی و جاری شرکت نیستند. این هزینه‌ها مستقیم بر روی فروش و تولید اثر ندارند.

انواع هزینه‌های غیر عملیاتی

اهمیت هزینه‌های عملیاتی در سود سازمان

تجزیه و تحلیل هزینه‌های عملیاتی برای هر سازمان امری حیاتی است؛ چرا که این کار باعث کنترل هزینه‌ها و بهینه شدن فعالیت سازمان می‌شود. همچنین سازمان می‌تواند تصمیمات آگاهانه برای تخصیص منابع خود بگیرد. هر چه هزینه عملیاتی کمتر باشد، سود سازمان بیشتر است اما بایستی این موضوع را در نظر داشت که با پایین آوردن هزینه، کیفیت محصولات و خدمات کمتر نشود.

جمع‌بندی

هزینه‎‌های عملیاتی یکی از مفاهیم مهم حسابداری برای تمامی سازمان‌ها جهت ادامه فعالیت است. این هزینه به طور مستقیم با فعالیت جاری سازمان مرتبط است. ارزیابی و تجزیه و تحلیل هزینه‌های عملیاتی می‌تواند منجر به کاهش هزینه‌ها و افزایش سود شود.

سوالات متداول