کد اقتصادی اشخاص حقیقی چیست؛ نحوه دریافت، استعلام و ابطال

دریافت کد اقتصادی برای شناسایی مالیاتی افراد به یکی از اقدام‌های ضروری توسط سازمان امور مالیات تبدیل شده است. در این مقاله، محاسبان شما را با شیوهٔ دریافت کد اقتصادی اشخاص حقیقی آشنا می‌کند که چه مراحلی را باید برای دریافت آن طی کنید.

کد اقتصادی چیست؟

کد اقتصادی یک شناسه‌ی ۱۲ رقمی است که توسط سازمان امور مالیاتی ایران به اشخاص حقیقی و حقوقی (شرکت‌ها و کسب‌وکارها) اختصاص داده می‌شود. این کد به منظور شناسایی مالیاتی، نظارت بر فعالیت‌های اقتصادی، و جلوگیری از فرار مالیاتی صادر می‌شود. داشتن کد اقتصادی برای انجام فعالیت‌های تجاری و اقتصادی رسمی در ایران ضروری است.

اشخاص مشمول دریافت کد اقتصادی

به طور کلی همه اشخاص حقیقی و حقوقی که فعالیت اقتصادی دارند باید کد اقتصادی دریافت کنند. در ادامه دقیق این موارد را توضیح می‌دهیم.

نحوه دریافت کد اقتصادی اشخاص حقیقی

دریافت کد اقتصادی اشخاص حقیقی از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی کشور، به صورت کاملاً الکترونیکی و بدون نیاز به مراجعه حضوری انجام می‌شود. در ادامه مراحل گام‌به‌گام این فرآیند توضیح داده شده است:

1. ورود به سامانه سازمان امور مالیاتی

ابتدا وارد وب‌سایت سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس www.tax.gov.ir شوید.

2. ثبت‌نام در سامانه الکترونیکی مالیاتی

برای ثبت‌نام و ورود به سامانه الکترونیکی مالیاتی مراحل زیر را طی کنید. 

1. در صفحه اصلی، گزینه “ثبت‌نام الکترونیکی کد اقتصادی” را انتخاب کنید.
2. روی گزینه “ورود به سامانه ثبت‌نام” کلیک کنید.

۳. تکمیل اطلاعات شخصی و شغلی

بعد از ایجاد حساب کاربری، وارد سامانه شوید و مراحل زیر را دنبال کنید. 

1. اطلاعات شناسایی شخصی: وارد کردن نام، نام خانوادگی، کد ملی، شماره شناسنامه، و تاریخ تولد.
2. اطلاعات محل سکونت: ثبت آدرس دقیق محل سکونت به همراه کد پستی.
3. اطلاعات محل فعالیت اقتصادی: وارد کردن آدرس محل کسب‌وکار، کد پستی و نوع فعالیت اقتصادی.
4. اطلاعات تماس: شماره موبایل و ایمیل معتبر را ثبت کنید.
5. اطلاعات بانکی: شماره حساب یا شماره شبای حساب بانکی مرتبط با فعالیت اقتصادی را وارد کنید.

4. آپلود مدارک مورد نیاز

مدارک موردنیاز را اسکن کنید و در سامانه بارگذاری کنید. این مدارک شامل:

• تصویر کارت ملی و شناسنامه.
• تصویر مجوز فعالیت (مانند جواز کسب یا پروانه فعالیت).
• سند مالکیت یا اجاره‌نامه محل فعالیت.
• فرم تعهدنامه تکمیل‌شده (در صورت نیاز).

5. تایید و ارسال درخواست

1. پس از تکمیل اطلاعات و آپلود مدارک، اطلاعات را بازبینی و تأیید کنید.
2. درخواست شما به صورت الکترونیکی ثبت می‌شود.
3. یک کد رهگیری برای پیگیری درخواست به شما اختصاص داده می‌شود.

6. بررسی و تأیید توسط سازمان امور مالیاتی

• سازمان امور مالیاتی مدارک و اطلاعات شما را بررسی می‌کند.
• در صورت وجود نقص، پیامکی برای اصلاح اطلاعات به شما ارسال می‌شود.
• در صورت تأیید نهایی، کد اقتصادی شما صادر و از طریق سامانه به شما اطلاع‌رسانی می‌شود.

7. دریافت کد اقتصادی

1. وارد حساب کاربری خود در سامانه شوید.
2. از طریق بخش “پیگیری درخواست‌ها”، وضعیت کد اقتصادی خود را مشاهده کنید.
3. پس از تأیید، کد اقتصادی به شما نمایش داده می‌شود و می‌توانید آن را دانلود کنید.

استعلام کد اقتصادی اشخاص حقیقی با کد ملی

برای استعلام کد اقتصادی اشخاص حقیقی با استفاده از کد ملی، شما می‌توانید از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی ایران اقدام کنید و مراحل زیر را در سامانه امور مالیاتی طی کنید. 

1. ورود به سامانه سازمان امور مالیاتی

به آدرس www.tax.gov.ir بروید.

2. ورود به بخش استعلام کد اقتصادی

در صفحه اصلی سایت و از قسمت سایر خدمات استعلام، وجود یا عدم وجود پرونده مالیاتی را انتخاب کنید.

3. وارد کردن کد ملی

• در بخش استعلام کد اقتصادی، کد ملی خود را وارد کنید.
• پس از وارد کردن کد ملی، کد امنیتی نمایش داده‌شده را وارد کنید.

4. نمایش اطلاعات کد اقتصادی

• پس از وارد کردن اطلاعات، در صورتی که کد اقتصادی شما در سیستم ثبت شده باشد، اطلاعات مربوط به کد اقتصادی شما نمایش داده می‌شود.
• اگر اطلاعات اشتباهی وارد کرده باشید یا کد اقتصادی ثبت نشده باشد، پیامی مبنی بر عدم وجود کد اقتصادی به شما نمایش داده می‌شود.

کاربرد کد اقتصادی 

کد اقتصادی کاربردهای مختلفی در نظام مالیاتی و تجاری دارد. در اینجا به مهم‌ترین کاربردهای کد اقتصادی اشاره می‌کنیم.

1. ثبت‌نام در سامانه امور مالیاتی

برای ارسال اظهارنامه‌های مالیاتی و پرداخت مالیات، داشتن کد اقتصادی ضروری است. این کد برای شناسایی هویت مالیاتی کسب‌وکارها استفاده می‌شود.

2. صدور فاکتور رسمی

برای فعالیت‌های تجاری و صدور فاکتورهای رسمی (که برای مالیات بر ارزش افزوده نیز معتبر است)، نیاز به کد اقتصادی دارید. این فاکتورها برای حسابرسی مالیاتی و گزارش‌دهی به سازمان امور مالیاتی مورداستفاده قرار می‌گیرند.

3. انعقاد قراردادهای تجاری

بسیاری از قراردادها، به ویژه با شرکت‌های دولتی و بخش خصوصی، نیاز به کد اقتصادی دارند. این کد برای شفاف‌سازی فعالیت‌های تجاری و مالی طرفین قرارداد استفاده می‌شود.

4. شرکت در مناقصات و مزایده‌ها

برای شرکت در مناقصات و مزایده‌ها، داشتن کد اقتصادی ضروری است. این کد به عنوان یک شناسه برای تأسیس‌‌کنندگان شرکت‌ها و پیمانکاران عمل می‌کند.

5. ثبت در بانک‌ها و امور بانکی

در برخی موارد، برای افتتاح حساب‌های بانکی تجاری یا دریافت خدمات مالی ویژه از بانک‌ها، نیاز به ارائه کد اقتصادی وجود دارد. این کد برای شفاف‌سازی وضعیت مالی و قانونی صاحب حساب استفاده می‌شود.

6. گزارش‌دهی مالی و حسابرسی

سازمان امور مالیاتی از کد اقتصادی برای شناسایی و بررسی فعالیت‌های اقتصادی و مالیاتی افراد و شرکت‌ها استفاده می‌کند. این کد در فرآیندهای حسابرسی و ارزیابی میزان درآمد و مالیات‌های قابل پرداخت کاربرد دارد.

7. امور مالیاتی

افراد و شرکت‌ها برای ارسال اظهارنامه مالیاتی، پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر درآمد و سایر مالیات‌ها، نیاز به کد اقتصادی دارند.

8. ثبت‌نام در سامانه‌های مرتبط با مالیات بر ارزش افزوده (EVAT)

برای ثبت‌نام سامانه EVAT و پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، لازم است که کد اقتصادی ارائه دهید تا فعالیت‌های تجاری شما مورد تأیید قرار گیرد.

9. انجام فعالیت‌های واردات و صادرات

برای انجام فعالیت‌های واردات و ثبت‌نام در گمرک داشتن کد اقتصادی ضرورری است. 

ابطال کد اقتصادی

کد اقتصادی به عنوان شناسه‌ی مالیاتی افراد و شرکت‌ها برای شناسایی و نظارت بر فعالیت‌های تجاری صادر می‌شود. این کد در شرایط خاصی ممکن است باطل شود.

جمع‌بندی

با وجود اهمیت بالای کد اقتصادی، امتناع از دریافت آن می‌تواند پیامدهای قانونی و مالیاتی جدی را به همراه داشته باشد. از جمله جریمه‌های مالیاتی، محرومیت از خدمات بانکی و عدم امکان صدور فاکتور رسمی. بنابراین، افراد حقیقی باید اهمیت دریافت و حفظ کد اقتصادی را در نظر گرفته و از پیگیری مراحل ثبت‌نام آن غافل نشوند.

در نهایت، کد اقتصادی نه‌تنها برای کسب‌وکارهای رسمی و قانونی ضرورت دارد، بلکه به کسب‌وکارها کمک می‌کند که در تعاملات تجاری خود اعتبار قانونی داشته باشند و مزایای مالیاتی به آن‌ها تعلق گیرد. بنابراین، دریافت به موقع کد اقتصادی، یک اقدام الزامی و حیاتی برای هر فرد حقیقی است که قصد فعالیت اقتصادی در کشور را دارد.

سوالات متداول