اظهارنامه انحلال شرکت چیست؟ نحوه ثبت آن

اظهارنامه انحلال شرکت، به منزلهٔ اطلاع‌رسانی رسمی دربارهٔ خاتمه فعالیت شرکت و ارائه اطلاعات مالی و هویتی آن به مراجع ذی‌ربط است. اهمیت این موضوع به حدی است که عدم توجه به آن می‌تواند منجر به جریمه‌های مالیاتی سنگین و مشکلات حقوقی شود. در ادامه، چیستی اظهارنامه انحلال شرکت، مراحل ثبت و تنظیم آن، مدارک مورد نیاز و جرایم احتمالی ناشی از عدم تسلیم آن را بررسی می‌کنیم. 

اظهارنامه انحلال چیست؟

اظهارنامه انحلال شرکت، سند رسمی است که شرکت‌ها و اشخاص حقوقی پس از تصمیم به انحلال، برای اعلام رسمی پایان فعالیت تجاری به سازمان امور مالیاتی ارائه می‌کنند. این اظهارنامه، بخشی از مراحل قانونی انحلال شرکت و آغاز فرآیند تصفیه شرکت را نشان می‌دهد. به عبارتی این اظهارنامه برای بسته شدن پرونده مالیاتی شرکت در نظر گرفته می‌شود. 

فرم اظهارنامه انحلال ماده ۱۱۴ قانون مالیات‌های مستقیم

فرم اظهارنامه انحلال ماده ۱۱۶ قانون مالیات‌های مستقیم

مدیران تصفیه باید اظهارنامه مالیاتی مربوط به آخرین دورهٔ مالی شرکت را مطابق با ماده ۱۱۶ قانون مالیات‌های مستقیم تنظیم کرده و حداکثر ظرف مدت ۶ ماه پس از ثبت انحلال شرکت در ادارهٔ ثبت شرکت‌ها، به سازمان امور مالیاتی تسلیم و مالیات متعلقه را پرداخت کنند.

مدارک لازم برای ثبت اظهارنامه انحلال شرکت

مدارک ثبت اظهارنامه انحلال شرکت به شرح زیر است.

اظهارنامه انحلال

فرم اظهارنامه انحلال رسمی اصلی‌ترین مدرک برای ثبت انحلال شرکت است که شامل اطلاعاتی نظیر نام شرکت، شماره ثبت شرکت، تاریخ انحلال، دلیل انحلال شرکت، نحوهٔ توزیع دارایی‌ها در صورت وجود می‌شود. 

مستندات تأیید انحلال

برای رسمی شدن انحلال شرکت نیاز به مستنداتی در ارتباط با تأیید انحلال است که تصمیم‌گیری‌های قانونی شرکت را در آن ارائه دهند. مانند: صورت‌جلسه مجمع عمومی فوق‌العاده یا هیأت مدیره مبنی بر انحلال شرکت و مدارک قانونی که از این تصمیم پشتیبانی می‌کند.

صورت‌های مالی آخرین دوره مالی

برای انحلال باید آخرین وضعیت مالی شرکت باید صورت‌های مالی آخرین دوره مالی، شامل ترازنامه و صورت سود و زیان ارزیابی شود.

گواهی تسویه حساب مالیاتی

گواهی تسویه حساب مالیاتی، سندی الزامی است که تأیید می‌کند، شرکت همهٔ مالیات‌های خود را صحیح و قانونی پرداخت کرده است.

گواهی ثبت شرکت

گواهی ثبت شرکت نشان دهندهٔ ثبت شرکت در ادارهٔ ثبت شرکت‌ها و مراجع مربوطه است. این گواهی را باید در زمان انحلال شرکت به اداره امور مالیاتی ارائه دهید. 

مدارک هویت مدیران و سهامداران

مدارک شناسایی معتبر افراد کلیدی شرکت مانند کپی کارت ملی و پاسپورت مدیران و سهامداران ضروری و اگر تغییراتی در ساختار سهامداران ایجاد شده، باید مستندات مرتبط با آن ارائه داده شود. 

سایر مدارک

بسته به شرایط شرکت، ممکن است نیاز به ارائه اسناد اضافی همچون قراردادها، مدارک تغییرات سرمایه و اسناد تسویه حساب با طلبکاران و شرکا باشد. 

شرکت‌های مشمول ارسال اظهارنامه انحلال

اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی پس از انحلال شرکت 

مطابق ماده ۲۱۷ قانون تجارت، مادامی که امر تصفیه خاتمه نیافته است، مدیران تصفیه باید همه ساله مجمع عمومی عادی صاحبان سهام شرکت را با رعایت شرایط و تشریفاتی که در قانون و اساسنامه پیش‌بینی شده است دعوت کرده و صورت دارایی منقول و غیر‌منقول، ترازنامه و حساب سود و زیان عملیات خود را به ضمیمۀ گزارشی حاکی از اعمالی که تا آن موقع انجام داده‌اند به مجمع عمومی مذکور تسلیم کنند.

با عنایت به موارد فوق تسلیم اظهارنامه مالیاتی موضوع ماده ۱۱۰ قانون مالیات‌های مستقیم برای دوره‌های مالی بعد از تاریخ انحلال تا زمان اتمام تصفیه ضروری است.

محاسبه مالیات شرکت‌های منحل شده 

مطابق ماده ۱۱۵ قانون مالیات‌های مستقیم برای تکمیل اظهارنامه انحلال و محاسبه مالیات شرکت‌های منحل شده، باید مراحل زیر اجرا شود. این فرآیند شامل تعیین وضعیت مالی شرکت، تسلیم اظهارنامه و محاسبه مالیات نهایی است.

تکمیل و تسلیم اظهارنامه انحلال شرکت

اظهارنامه انحلال باید در زمان مقرر مطابق ماده‌های قانونی ۱۱۴ و ۱۱۶ قانون مالیات‌های مستقیم تسلیم سازمان امور مالیاتی شود. این اظهارنامه باید شامل تمام اطلاعات مرتبط با دارایی‌ها، بدهی‌ها، سرمایه و سایر جزئیات مالی شرکت است.

 تنظیم ترازنامه به تاریخ روز تصمیم‌گیری انحلال

تنظیم ترازنامه شرکت باید به تاریخ روزی که تصمیم به انحلال گرفته شده (تشکیل مجمع عمومی فوق العاده) شود. برای تنظیم چنین ترازنامه‌ای باید موارد زیر را در نظر گرفت:

ارزش گذاری دارایی‌های شخص حقوقی منحله

ارزش دارایی‌های شرکت در زمان انحلال بر‌اساس یکی از روش‌های زیر محاسبه می‌شود:

مأخذ محاسبه مالیات انحلال

برای محاسبه مالیات انحلال، ابتدا مأخذ مالیات مشخص می‌شود:

ماخذ مالیات= ارزش دارایی‌ها – بدهی‌ها – سرمایه پرداخت شده – اندوخته‌ها و سود‌هایی که مالیات آن‌ها پرداخت شده است، به نرخ ۲۵ درصد محاسبه شود.

اگر مأخذ مالیات کوچکتر از صفر باشد، مالیات انحلال صفر است و اگر مأخذ مالیات بزرگتر از صفر باشد، مالیات انحلال با ضرب مأخذ در ۲۵٪ محاسبه می‌شود.

تغییرات دارایی ها و بدهی ها در اظهارنامه انحلال شرکت

پس از انحلال شرکت، برخی از مزایای که شرکت در زمان فعالیت از آن‌ها بهره‌مند بود، لغو می‌شود. این تغییرات بر ترازنامه و اظهارنامه مالیاتی انحلال تأثیر قابل توجهی دارد که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:

از بین رفتن مزیت استهلاک زیان‌های قابل قبول

با انحلال شرکت مزیت استهلاک زیان‌های قابل قبول که پیش از انحلال وجود داشت از بین می‌رود. اگر شرکت دارایی خاصی نداشته باشد و تنها زیان قابل قبول در ترازنامه وجود داشته باشد ارزش منصفانه این زیان ممکن است که حداقل ۲۵ درصد ارزش زمانی آن کاهش یابد. حذف این مزیت باعث می‌شود، زیان غیر‌قابل قبول که منجر به کاهش دارایی‎‌های شرکت است، مشمول مالیات شود.

تأثیر بر سودهای انباشته معاف از مالیات و ذخیره‌های جذب نشده

این موارد در تاریخ انحلال، دیگر قابل استفاده نخواهد بود. چرا که این اقلام قبل از انحلال جزء مزایای شرکت به شمار می‌رود و پس از انحلال از سمت چپ ترازنامه (یعنی بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام) حذف می‌شود، در نتیجه این موارد دیگر نمی‌توانند از ارزش روز سمت راست ترازنامه ( دارایی‌ها) کسر شوند.

حذف مزایای مربوط به سرمایه تعهد شده

این مورد پیش از انحلال مزیتی برای شرکت بود که پس از انحلال از بین می‌رود و دیگر در ترازنامه لحاظ نمی‌شود. 

مهلت تسلیم اظهارنامه انحلال شرکت

بر‌اساس رأی اکثریت هیأت‌ عمومی شورای عالی مالیاتی، مدیران تصفیه اشخاص حقوقی موظف‌اند که اظهارنامه مالیاتی مربوط به آخرین دوره عملیات شرکت را به حوزه مالیاتی ذی‌ربط تسلیم کنند. پس از تسلیم این اظهارنامه، ممیز مالیاتی موظف است مالیات متعلق را ظرف یک سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه به موجب برگ تشخیص تعیین و ابلاغ کند.

این فرآیند بسته به تاریخ ثبت انحلال و چاپ آگهی، زمان‌بندی می‌شود که به مودی فرصت داده شود، مالیات‌های مربوط به انحلال شرکت را تسویه کند. 

جریمه عدم تسلیم اظهارنامه انحلال

در صورتی که مدیران آخرین دوره شرکت اظهارنامه انحلال ماده ۱۱۴ را در موعد مقرر تسلیم سازمان امور مالیاتی نکنند، طبق ماده ۱۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم، مشمول جریمه‌ای معادل ۲ درصد سرمایه پرداخت شده در زمان انحلال خواهند بود.

جریمه ارسال اظهارنامه انحلال ناقص

 در صورتی که اظهارنامه انحلال شرکت در موعد مقرر تسلیم شود، اما برخی از اطلاعات آن ناقص یا نادرست باشد، مشمول جریمه‌ای به میزان ۱ درصد از سرمایه شخص حقوقی خواهد بود. 

جمع‌بندی

اظهارنامه انحلال شرکت، یک سند رسمی است که اطلاعات مربوط به انحلال شرکت شامل دلایل، تاریخ انحلال، وضعیت مالی و نحوه تسویه دارایی‌ها را به مراجع قانونی اعلام می‌کند. این سند برای پایان دادن به شخصیت حقوقی شرکت و انجام تسویه‌حساب‌های مالیاتی و قانونی الزامی است. تنظیم دقیق و ارائه به‌موقع اظهارنامه، فرآیند انحلال را ساده‌تر و سریع‌تر می‌کند.

سوالات متداول