بازنشستگی پیش از موعد چیست؟ شرایط و انواع آن
مطالعه متمرکز
بازنشستگی پیش از موعد، یکی از موضوع‌های پر‌چالش در حوزه قوانین کار و تامین اجتماعی است که به عنوان گزینه‌ای جایگزین، به افراد این امکان را می‌دهد قبل از رسیدن به سن قانونی بازنشستگی، تحت شرایطی خاص از مزایای بازنشستگی بهره‌مند شوند. در ادامه این مقاله از موسسه محاسبان، بازنشستگی پیش از موعد را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
بازنشستگی پیش از موعد
بازنشستگی پیش از موعد به شرایطی می‌گویند که که فرد پیش از رسیدن به سن رسمی بازنشستگی، از کار خود کناره گیری کرده و مستمری بازنشستگی دریافت می‌کند. در این نوع بازنشستگی، شخص با داشتن سابقه بیمه مشخص و بنا به دلایل مختلفی درخواست بازنشستگی می‌دهد.
طبق قانون جدید تامین اجتماعی، سن قانونی بازنشستگی برای مردان ۶۲ سال و برای زنان ۵۵ سال تعیین شده است. با این‌حال، بیمه‌شدگان با داشتن ۳۵ سال سابقه بیمه، بدون در نظر گرفتن محدودیت سنی، می‌توانند بازنشسته شوند. بازنشستگی زودتر از موعد معمولاً به دلایل مختلفی مانند سختی کار، مشکلات جسمانی یا تغییر شرایط شغلی درخواست می‌شود.
انواع بازنشستگی پیش از موعد
طبق ماده واحده بخشنامه جدید، بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی در صورت داشتن حداقل ۵۵ سال سن و ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه، می‌توانند درخواست بازنشستگی کنند. برای انجام این فرآیند، متقاضی ابتدا باید درخواست خود را به‌صورت کتبی به کارفرما ارائه کند و سپس آن را برای سازمان تامین اجتماعی شعبهٔ محل کار خود ارسال کند. در این میان، سن بازنشستگی برای بانوان ۱۰ سال کمتر از آقایان در نظر گرفته شده است.
با این حال در برخی شرایط خاص، محدودیت سنی تعیین‌شده در قانون بازنشستگی زودتر از موعد اجرا نمی‌شود. این شرایط شامل موارد زیر است:
- داشتن حداقل ۳۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه در هر نوع شغل.
- داشتن حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه در مشاغل سخت و زیان‌آور.
- ترکیبی از سابقه بیمه در مشاغل سخت و زیان‌آور و مشاغل عادی، به طوری که هر سال بیمه‌پردازی در مشاغل سخت معادل ۱.۵ سال بیمه‌پردازی در مشاغل عادی محاسبه شود.
مشاغل سخت و زیان‌آور بر‌اساس آیین‌نامه شورای عالی حفاظت فنی و با نظر مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی تعریف و بررسی می‌شوند. در حال حاضر، سقف مدت ارفاق برای متقاضیان این نوع بازنشستگی حداکثر ۱۰ سال تعیین شده است.
بازنشستگی پیش از موعد آقایان
طبق بخشنامه جدید بازنشستگی پیش از ۶۰ سالگی برای آقایان، با شرایط و قوانین خاصی امکان‌پذیر است که به شرح زیر است:
- داشتن حداقل ۱۰ سال سابقه کار و ۶۰ سال سن
- داشتن ۳۰ سال سابقه کار در مشاغل عادی یا سخت و زیان‌آور با حداقل ۵۰ سال سن
- ۵۰ سال سن و ۳۰ سال سابقه بیمه‌پردازی
- داشتن ۳۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه در مشاغل عادی و در مشاغل سخت و زیان‌آور بدون شرط سنی
- ۲۵ سال سابقه متوالی پرداخت حق بیمه در مشاغل سخت و زیان‌آور بدون شرط سنی
- ۲۰ سال سابقه متوالی پرداخت حق بیمه در مشاغل سخت و زیان‌آور بدون شرط سنی
بازنشستگی پیش از موعد بانوان
مطابق با قانون، خانم‌ها هم می‌توانند از طرح بازنشستگی زودتر از موعد زنان استفاده کنند؛ اما باید شرایط زیر را داشته باشند:
- حداقل ۱۰ سال سابقه کار با ۵۵ سال سن
- حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق‌بیمه زیان‌آور و سخت با حداقل ۴۲ سال سن
- ۳۰ سال سابقه بیمه پردازی با حداقل ۴۵ سال سن
- ۳۵ سال سابقه بیمه پردازی در مشاغل سخت و زیان‌آور و عادی بدون لحاظ شرط سنی
- ۲۰ سال سابقه متوالی پرداخت حق‌بیمه در مشاغل زیان‌آور و سخت بدون لحاظ شرط سنی
- ۲۵ سال سابقه متناوب پرداخت حق‌بیمه در مشاغل زیان‌آور و سخت بدون لحاظ شرط سنی
- ۳۰ سال سابقه بیمه در مشاغل سخت و زیان‌آور یا عادی با حداقل ۴۵ سال سن
بیشتر بخوانید: سابقه کار چگونه در حقوق و دستمزد کارگران تاثیرگذار است؟
شرایط بازنشستگی پیش از موعد
طبق تبصره ۱ این قانون، فرآیند بازنشستگی زودهنگام پس از اعلام کتبی درخواست فرد به کارفرما و ثبت آن در اداره تامین اجتماعی آغاز می‌شود. اگر کارفرما همچنان به تخصص کارگر نیاز داشته باشد، می‌تواند حداکثر ظرف ۵ روز درخواست خود را به اداره تامین اجتماعی محل ارائه دهد.
سپس این درخواست در کمیته‌ای متشکل از مدیر کل کار و امور اجتماعی، نماینده شورای اسلامی محل کار یا نماینده قانونی کارگر و مدیرکل تأمین اجتماعی بررسی می‌شود. این کمیته پس از شنیدن نظرات دو طرف، حداکثر ظرف ۱۰ روز تصمیم خود را اعلام خواهد کرد. در صورتی که دلایل کارفرما موجه تشخیص داده شود، بازنشستگی فرد حداکثر تا ۳ ماه به تعویق می‌افتد.
بیشتر بخوانید: حقوق بازنشستگی با ۳۵ سال سابقه
شرایط بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان‌آور
افراد شاغل در مشاغل سخت و زیان آور می‌توانند از حداکثر ۱۰ سال ارفاق بیمه‌ای بهره‌مند شوند.
تعریف مشاغل سخت و زیان‌آور:
بر‌اساس وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، مشاغل سخت و زیان‌آور به کارهایی گفته می‌شود که در آن‌ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی یا بیولوژیکی محیط کار غیراستاندارد بوده و در نتیجه، فشار کاری بیش از ظرفیت‌های طبیعی جسمی و روانی فرد باشد. این شرایط می‌تواند به بیماری‌های شغلی و آسیب‌های جسمی و روانی منجر شود. با اتخاذ تمهیدات فنی، مهندسی و ایمنی، می‌توان میزان آسیب‌های این مشاغل را کاهش داد.
طبق بخش اول بند (ب) تبصره ۲ قانون بازنشستگی زودتر از موعد در مشاغل سخت و زیان‌آور، افراد شاغل در این مشاغل می‌توانند در صورت داشتن حداقل ۲۰ سال سابقه متوالی یا ۲۵ سال سابقه متناوب پرداخت حق بیمه، درخواست بازنشستگی خود را به اداره کار و امور اجتماعی استان‌ها ارائه دهند. اگر فرد حق بیمه این مدت را پرداخت کرده باشد، نیازی به داشتن شرط سنی نخواهد داشت.
بیشتر بخوانید: فیش حقوقی بازنشستگان تامین اجتماعی
مشاوره بیمه و کار
تصمیم برای بازنشستگی پیش از موعد نیاز به اطلاع از آخرین قوانین کار و بیمه دارد. همچنین خیلی از افراد برای ثبت چنین درخواستی با سوال‌های متعددی روبرو می‌شوند که بهترین روش دریافت مشاوره بیمه و کار از موسسه حسابداری محاسبان است. چون شما با دریافت مشاوره از آخرین تغییرات قانون با خبر می‌شوید و برای انجام کار خود راهکار قانونی دریافت می‌کنید.
مشاوره بیمه و کار محاسبان متشکل از خبره‌ترین، باتجربه‌ترین حسابداران، وکلا و مشاوران بیمه و قانون کار آماده ارائه مشاوره به جامعه کارگران و کارفرمایان است. مزایای دریافت مشاوره بیمه و کار محاسبان عبارتند از:
- دریافت راهکار
- راه حل قانونی
- تصمیم‌گیری صحیح
- کاهش ریسک جرم
- اطمینان خاطر در فضای کار
بیشتر بخوانید: حق بیمه رانندگان ۱۴۰۴
جمع‌بندی
بهره‌مندی از بازنشستگی پیش از موعد، یکی از حقوق بیمه‌شدگان تامین اجتماعی است که برای شرایط مختلف ارائه می‌شود. انتخاب مسیر مناسب برای بازنشستگی زودهنگام بستگی به شرایط فرد، میزان سابقه بیمه و قوانین جاری دارد. با وجود این که امکان استفاده از این مزیت برای افراد واجد شرایط فراهم است، روند دریافت حکم بازنشستگی ممکن است پیچیده و زمان‌بر باشد. بنابراین، آگاهی از بخشنامه‌های جدید و قوانین برای تسهیل این فرآیند ضروری است که برای آن بهترین راه دریافت مشاوره است.
سوالات متداول
1. بازنشستگی پیش از موعد چیست؟
حالتی است که متقاضی پیش از رسیدن به سن قانونی بازنشستگی، بر‌اساس شرایط مشخص شده درخواست بازنشستگی می‌دهد.
2. شرایط بازنشستگی پیش از موعد برای آقایان چیست؟
داشتن ۳۵ سال سابقه بیمه بدون محدودیت سنی، داشتن ۱۰ سال سابقه بیمه و سن بیشتر از ۶۰ سال، ۲۰ سال متوالی یا ۲۵ سال کار متناوب در مشاغل سخت.
3. شرایط بازنشستگی پیش از موعد برای خانم‌ها چیست؟
داشتن ۳۵ سال سابقه بیمه بدون محدودیت سنی، ۳۰ سال سابقه بیمه با داشتن حداقل ۴۵ سال سن، ۲۰ سال متوالی یا ۲۵ سال کار متناوب در مشاغل سخت با داشتن حداقل ۴۲ سال سن، داشتن ۱۰ سال سابقه بیمه و سن بیشتر از ۵۵ سال.
4. آثار بازنشستگی پیش از موعد چیست؟
دریافت مستمری و پاداش بازنشستگی در صورت وجود شرایط برای متقاضی.
دیدگاهتان را بنویسید
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
سلام ، من یک آتشنشان هستم با ۴۶ سال سن و سابقه کار ۲۱ سال و ۳ ماه فعالیت مداوم در واحد عملیات و ایستگاه های آتشنشانی تهران و با احتساب دوران خدمت سربازی که در احکام پرسنلی و با لحاظِ مبالغی در احکام استخدامی ۲۳ و سال و ۳ ماه بیمه پرداخت کرده ام و ۲۱ و سال و ۳ ماا هم سابقه کار مداوم در شغل عملیاتی آتشنشانی دارم؛ که اما متأسفانه به لحاظ مراتب شغلی و جایگاه و پست سازمانی علیرغم توانایی های مختلف ، دارا بودن مدارک ، گواهینامه ها و دوره های آموزشی و کارشناسی گوناگون و البته مرتبط با شغل سازمانی ام و همچنین رزومه کاری و سابقه فعالیتی موثر و قابل تامل ؛ فقط و فقط به واسطه تفکرات شخصی و اعمال سلایق فردی و مدیرانِ بالادستی خود ؛
علی رغم دارا بودن شرایط احراز پست ، به شکلی کاملا غیر منطقی و ناعادلانه دقیقا به لحاظ غرض‌ورزی های شخصی از رشد و پیشرفت و کسب مسیر ارتقای شغلی و درجاتِ مدیریتی و مراتب پستی بالاتر ، محروم مانده ام و انگیزه ای برایم باقی نمانده ! آیا با این شرایط نامطلوب و با ساّقه ۲۱ و ۳ ماه مداوم در واحد عملیات و ۲۳ سال پرداخت بیمه شهرداری تهران و وزارت رفاه و خدمات اجتماعی ؛ و البته نوع حرفه ما که جزء مشاغل سخت و زیان آور هست ؛ الان تقاضای بازنشستگی را ارائه بدهم تا از تحملِ این همه فشار مضاعف روانی ناشی از تناقض جایگاه ، مسئولیت و پستهای سازمانی نامتناسب با سنوات و سوابق کاری خود خلاص بشوم یا نه ؟! لطفا اگر میدانید یا میتوانید بنده را راهنمایی نمایید تا در صورت امکان و نیاز از کدام مرجع ، کانون ، ارگان و یا محکمه و قانونی میتوانم به لحاظِ حقوقی پیگیرِ این موضوع بشوم 👌ممنون و سپاسگزارم🙏
سلام وقتتون بخیر و نیکی
شما واجد شرایط بازنشستگی پیش از موعد با مستمری کامل (۳۰ روز حقوق) هستید، زیرا قانون تأمین اجتماعی برای مشاغل سخت و زیان‌آور اجازه بازنشستگی با ۲۰ سال سابقه متوالی بدون شرط سنی را می‌دهد. برای اقدام، به اداره کار و سپس سازمان تأمین اجتماعی مراجعه کنید و مدارک سوابق کاری و بیمه‌ای ارائه دهید.
سلام ۱۵ سال سابقه بیمه کارخانه باطری سازی هر ۱۵ سال قسمت ریخته گری سرب کار سخت و زیان آور سنم ۵۰ میتونم درخواست بازنشستگی بدم .ممنون
سلام وقتتون بخیر.
با ۱۵ سال سابقه در شغل سخت و زیان‌آور (ریخته‌گری سرب) و سن ۵۰ سال، هنوز شرایط بازنشستگی کامل (۲۰ سال سابقه متوالی یا ۲۵ سال متناوب) را ندارید. برای بازنشستگی باید سابقه‌تان را افزایش دهید (مثلاً با ادامه بیمه یا خرید سابقه سربازی). به تأمین اجتماعی مراجعه کنید تا سوابق و شغلتان بررسی شود.
سلام من خانم ۴۲ساله ۱۵سال سابقه بیمه تامین سخت و زیان آور و ۲سال سابقه عادی دارم الان می توانم درخواست بازنشستگی پیش از موعد بدهم؟
سلام وقتتون بخیر بله میتوانید