جدیدترین گروه بندی مشاغل مالیاتی 1403

سازمان امور مالیاتی به منظور سهولت در تعیین تکالیف مالیاتی مودیان، اقدام به گروه بندی مالیاتی مشاغل کرده است. میزان درآمد حاصل از فروش صاحبان کسب‌وکارها، مهم‌ترین پارامتر تعیین گروه مودیان محسوب می‌شود. در این مقاله از سری مقاله‌های آموزش مالیات محاسبان قصد داریم شما را با گروه بندی مشاغل مالیاتی (tax grouping of businesses income) برای مالیات بر عملکرد اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل و تکالیف مالیاتی آن‌ها آشنا کنیم. همچنین تکالیف و حداقل مدارک مورد نیاز هر گروه برای تهیهٔ اظهارنامه مالیاتی را برای شما شرح دهیم. با محاسبان همراه باشید.

گروه بندی مشاغل مالیاتی 1403

سازمان امور مالیاتی طی بخشنامه 200/1401/8 مورخ 1401/2/10، جدیدترین اصلاحیه آیین‌نامه ماده 95 ق.م.م را ابلاغ کرد. در این اصلاحیه مواد 1، 2، 7 و 8 آیین‌نامه اجرایی ماده 95 با موضوعات تعیین سقف درآمد مودیان برای گروه بندی مشاغل مالیاتی همچنین تغییر تعاریف پایانه فروش، سامانه مودیان مالیاتی، صورتحساب‌های الکترونیکی و مواردی از این دست اصلاح شد. موارد اصلاح شده از 1401/1/1 لازم الاجرا هستند.

صاحبان مشاغل موضوع ماده 97 ق.م.م براساس شاخص‌ها و معیار‌های مشخص شده از سوی سازمان امور مالیاتی به سه گروه تقسیم می‌شوند. مهم‌ترین معیار سازمان مالیاتی برای گروه بندی مشاغل مالیاتی، میزان درآمد مودیان طبق حجم و نوع فعالیت آن‌ها است. گروه‌های مالیاتی در نگهداری و ارائه اسناد و مدارک با یکدیگر متفاوت هستند.

به این ترتیب، گروه بندی مشاغل مالیاتی به صورت زیر خواهد بود:

• صاحبان مشاغل گروه اول مالیاتی
• صاحبان مشاغل گروه دوم مالیاتی
• صاحبان مشاغل گروه سوم مالیاتی

لیست مشاغل گروه اول مالیاتی

کلیه اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغلی که یکی از سه شرط زیر را داشته باشند، جزء مشاغل گروه اول مالیاتی محسوب می‌شوند:

۱. درآمد ابرازی آن‌ها (اعم از فروش کالا و یا فروش توام کالا و ارائه خدمات) مطابق با اظهارنامه مالیاتی عملکرد دو سال قبل آن‌ها بیش از مبلغ ۳۰۰ میلیارد ریال معادل (۳۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان) باشد و در صورتی که فقط به کار خدماتی اشتغال دارند، میزان درآمد آن‌ها بیش از ۱۵۰ میلیارد ریال (۱۵,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان) باشد. (بر‌اساس جزء ۹ بند الف ماده ۲ آیین نامه اجرایی ماده ۹۵ ق.م.م)

۲. آخرین درآمد قطعی شده (فروش کالا یا فروش توام کالا و ارائه خدمات آن‌ها) بیش از ۳۰ میلیارد تومان و یا درآمد خدماتی آن‌ها ۱۵ میلیارد تومان باشد. معیار سنجش درآمد قطعی شده، برگ قطعی مالیات ابلاغی به مودی یا نماینده قانونی او، تا پایان دی ماه سال قبل است.  

به عنوان مثال برای عملکرد سال ۱۴۰۳، آخرین درآمد قطعی شده تا پایان دی ماه سال ۱۴۰۲، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

3- اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل زیر فارغ از حجم فعالیتشان جزء اشخاص حقیقی گروه اول هستند:

• دارندگان کارت بازرگانی (واردکنندگان و صادرکنندگان)
• صاحبان مشاغل صرافی
• صاحبان هتل‌های سه ستاره و بالاتر
• صاحبان کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی و بهره‌برداران معادن دارای جواز تأسیس و پروانه بهره‌برداری از وزارتخانه ذی‌ربط
• صاحبان بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها و کلینیک‌های تخصصی
• فروشگاه‌های زنجیره‌ای دارای مجوز فعالیت از وزارتخانه ذی‌ربط
• صاحبان موسسات حسابرسی، حسابداری و دفترداری، خدمات مالی و ارائه‌دهندگان خدمات مدیریتی، مشاوره‌ای، انفورماتیک و طراحی سیستم
• صاحبان موسسات حمل و نقل موتوری، زمینی، دریایی و هوایی اعم از مسافری و یا باربری

لیست مشاغل گروه دوم مالیاتی

مطابق با بند ب ماده 2 آیین‌نامه اجرایی ماده 95 ق.م.م، کلیۀ اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغلی که یکی از دو شرط زیر را داشته باشند در گروه دوم گروه بندی مشاغل مالیاتی قرار می‌گیرند:

۱. درآمد ابرازی آن‌ها (اعم از فروش کالا و یا فروش کالا و ارائه خدمات) بر‌اساس اظهارنامه مالیات بر عملکرد دو سال قبل، بیشتر از ۱۰ میلیارد تومان و کمتر یا برابر با ۳۰ میلیارد تومان باشد. البته برای مشاغل صرفاً خدماتی نیمی از این مبالغ در نظر گرفته می‌شود، یعنی بیش از ۵ میلیارد تومان و کمتر یا برابر ۱۵ میلیارد تومان.

۲- آخرین درآمد قطعی شده (فروش کالا یا فروش کالا و ارائه خدمات) آن‌ها مطابق با برگ قطعی مالیات ابلاغی تا پایان دی ماه سال قبل، بین ۱۰ میلیارد تومان تا ۳۰ میلیارد تومان. همچنین برای مشاغل خدماتی نیمی از این مبلغ‌ها در نظر گرفته می‌شود، یعنی بیش از ۵ میلیارد تومان و کمتر یا برابر ۱۵ میلیارد تومان باشد.

لیست مشاغل گروه سوم مالیاتی

لیست مشاغل گروه سوم مالیاتی شامل کسب‌و‌کارهای کوچک است؛ به عبارت دیگر، اشخاص حقیقی که در دو گروه فوق قرار نمی‌گیرند، در لیست مشاغل گروه سوم مالیاتی قرار خواهند گرفت.

مشاغل تازه تاسیس

باید توجه داشت که با درنظر گرفتن موارد ذکر شده فوق، مشاغل تازه تأسیس چنانچه جزو 8 گروه مشخص شده برای گروه اول نباشند، تا دوسال می‌توانند در گروه سوم قرار گیرند و پس از آن طبق قوانین گفته شده گروه بندی آن‌ها مشخص می‌شود.

راهنمای سریع تعیین گروه‌ بندی مشاغل

اشخاص حقیقی همه در یکی از دسته‌بندی‌های اول تا سوم گروه بندی مشاغل قرار خواهند گرفت. یک راه سریع برای تعیین اینکه شما در کدام گروه‌بندی مشاغل قرار می‌گیرید، مراجعه به سازمان امور مالیاتی در لینک زیر است:

برای مثال اگر شغل شما در هریک از فعالیت‌های دسته‌بندی شده قرار نمی‌گیرد، می‌توانید گزینهٔ «شامل هیچ‌کدام از موارد فوق نمی‌باشم» را انتخاب کنید و با پاسخ به سؤالاتی که سایت از شما می‌پرسد، شما را به سمت گروه‌ بندی مشاغل مورد نظر هدایت می‌کند.

ملاک گروه بندی مشاغل مالیاتی 1403

طبق اصلاحیه مواد 2 و 3 آیین‌نامه اجرایی موضوع ماده 95 اصلاحی ق.م.م مصوب 1394/4/31 (بخشنامه شماره 200/99/60 مورخ 1399/8/14 سازمان امور مالیاتی کشور) ملاک گروه بندی مشاغل مالیاتی برای عملکرد 1403 عبارت است از:

✅ گروه اول: آخرین درآمد قطعی شده یا آخرین درآمد ابرازی بیش از ۳۰۰ میلیارد ریال باشد یا مشاغل موجود در لیست زیر: (بدون در نظر گرفتن درآمد آن‌ها)

✅ گروه دوم: آخرین درآمد قطعی شده یا آخرین درآمد ابرازی بین ۱۰۰ میلیارد ریال و ۳۰۰ میلیارد ریال باشد.

✅ مشاغل گروه سوم: مودیانی که در گروه‌های فوق نباشند.

تکالیف مالیاتی صاحبان کسب و کار مشمول گروه بندی مشاغل مالیاتی

به‌موجب ماده ۶ آیین‌نامه اجرایی ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم، تکالیف گروه‌های مختلف گروه بندی مشاغل مالیاتی در نگهداری دفاتر، اسناد و مدارک قانونی به شرح زیر است:

تکالیف مالیاتی مشاغل گروه اول

✅ صاحبان مشاغل گروه اول و همه اشخاص حقوقی باید دفاتر روزنامه، کل و سایر دفاتر را چه دستی و چه ماشینی (مکانیزه یا الکترونیکی)، که متکی به اسناد و مدارک باشد، نگه دارند و نکاتی را رعایت کنند:

• رویدادهای مالی باید براساس استانداردهای حسابداری و روزانه به ‌ترتیب تاریخ وقوع در دفتر روزنامه ثبت و حداکثر تا پانزدهم ماه بعد به دفتر کل منتقل شود.
• مؤدیان برای ثبت الکترونیکی (نرم‌افزاری) رویدادهای مالی‌شان باید از نرم‌افزارهای تأییدشده که با ویژگی‌ها و معیارها و ضوابط اعلام‌شده سازمان منطبق باشد، استفاده کنند. سازمان موظف است ویژگی‌ها و معیارها و ضوابط لازم برای این‌قبیل نرم‌افزارها را به‌صورت عمومی اعلام کند.
• نگهداری دفتر روزنامه واحد برای ثبت تمام عملیات‌ها یا دفاتر روزنامه متعدد برای هر بخش از عملیات مجاز است.
• دفاتر و اسناد حسابداری باید براساس واحد پول رایج کشور و همچنین به‌زبان فارسی نوشته شود.
• برای اشخاص حقوقی جدید، تأخیر در نوشتن دفاتر از تاریخ ثبت شخص حقوقی و برای بقیه اشخاص از تاریخ شروع فعالیت تا دو ماه مجاز است.
• اشخاصی که شعبه یا شعبه‌هایی دارند، موظف‌اند باتوجه‌به روش‌های حسابداری به‌کاررفته، خلاصه عملیات شعبه یا شعبه‌های خود را درصورتی‌که دفاتر ثبت‌شده داشته باشند، لااقل سالی یک بار (تا قبل از بستن حساب‌ها) در دفاتر مرکز ثبت کنند و اگر شعبه‌ها دفاتر ثبت‌شده نداشته باشند، خلاصه عملیات هر ماه را تا پایان ماه بعد در دفاتر مرکز ثبت کنند.
• ثبت دفاتر در طول سال مالی مجاز است؛ مشروط به اینکه تا تاریخ ثبت، هیچ‌گونه فعالیت مالی و پولی صورت نگرفته باشد.
• مؤدیان باید دفاتر و اسناد و مدارک لازم را نگهداری کنند و در صورت درخواست اداره امور مالیاتی، ارائه دهند. اطلاعات دفاتر و اسناد و مدارک ماشینی باید به همان قالبی (فرمتی) که تولید یا ارسال یا دریافت شده، نگهداری شود.

تکالیف مالیاتی مشاغل گروه دوم

✅ صاحبان مشاغلی که در گروه دوم گروه بندی مشاغل مالیاتی قرار می‌گیرند، مکلف‌اند برای هر سال مالیاتی، اسناد و مدارک مربوط به معاملات خود را به‌تفکیک و به‌ترتیب تاریخ وقوع هریک از رویدادهای مالی، نگه دارند و صورت درآمد و هزینه خود را به‌صورت ماهانه تنظیم کنند؛ اسناد و مدارکی از قبیل اسناد خرید و فروش کالا یا ارائه خدمات.

تکالیف مالیاتی اشخاص حقیقی گروه سوم

✅ صاحبان مشاغلی که در گروه سوم گروه بندی مشاغل مالیاتی قرار می‌گیرند، باید برای هر سال مالیاتی، اسناد و مدارک مربوط به معاملات خود را نگه دارند و خلاصه درآمد و هزینه خود را به‌صورت سالانه تنظیم کنند.

مطابق ماده ۷ آیین‌نامه مربوط به نوع دفاتر، اسناد و مدارک و روش‌های نگهداری، صاحبان مشاغلی که نسبت به نصب و استفاده از سامانه صندوق فروش (صندوق ماشینی (مکانیزه) فروش) اقدام می‌کنند، در صورت رعایت آیین‌نامه اجرایی موضوع تبصره (۲) ماده ۱۶۹ ق.م.م در نگهداری و ارائه اطلاعات مربوط، تکلیفی برای نگهداری دفاتر موضوع آیین‌نامه یاد شده نخواهند داشت.

مطابق ماده ۸ آیین‌‌نامه مربوط به نوع دفاتر، اسناد و مدارک صاحبان مشاغل باید در موارد فروش کالا و یا ارائه خدمات صورتحساب نوع اول یا نوع دوم یا نوع سوم حسب مورد به شرح زیر صادر و نگهداری کنند:

۱. صورتحساب نوع اول باید دارای شماره سریال چاپی یا ماشینی حسب مورد، تاریخ و حداقل دربرگیرندۀ اطلاعات هویتی شامل نام، نام‌خانوادگی یا نام شخص حقوقی، شماره اقتصادی، نشانی کامل و کدپستی فروشنده و خریدار و مشخصات کالا یا خدمات ارائه شده، مقدار و مبلغ آن باشد.

تبصره- در صورت فروش به مصرف‌کننده نهایی درج مشخصات خریدار از نظر این آیین‌نامه الزامی نیست.

۲. صورتحساب نوع دوم که صرفاً در موارد استفاده از سامانه صندوق فروش (صندوق ماشینی (مکانیزه) فروش) صادر می‌شود، باید دارای شماره سریال ماشینی، تاریخ و حداقل، دربرگیرنده اطلاعات هویتی شامل نام، نام‌خانوادگی یا نام شخص حقوقی، شماره اقتصادی، نشانی کامل و کدپستی فروشنده و مشخصات کالا یا خدمات ارائه شده، مقدار و مبلغ آن باشد.

۳. صورتحساب نوع سوم (صورتحساب الکترونیکی) که دارای شماره سریال ماشینی، تاریخ و حداقل دربرگیرندۀ اطلاعات هویتی شامل نام، نام‌خانوادگی یا نام شخص حقوقی، شماره اقتصادی، نشانی کامل و کدپستی فروشنده و خریدار و مشخصات کالا و خدمات ارائه شده، درج شناسه کالا در صورتحساب معاملات الزامی است.

حداقل مدارک مورد نیاز هر یک از گروه بندی مشاغل مالیاتی برای تهیه اظهارنامه مالیاتی

حداقل مدارک مورد نیاز جهت تهیه اظهارنامه مالیاتی صاحبان مشاغل موضوع آیین‌نامه اجرایی ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم برای هر یک از گروه بندی مشاغل مالیاتی به ترتیب زیر است:

مدارک گروه اول مالیاتی

• اطلاعات هویتی (اطلاعات هویتی و مکانی، مجوزهای فعالیت اقتصادی)
• درآمد مشمول مالیات، بخشودگی‌های مالیاتی، معافیت‌های قانونی و مالیات متعلق
• موجودی مواد و کالا در اول و پایان دوره
• واردات و صادرات کالاها و خدمات
• صورت سود و زیان
• ترازنامه حسابداری
• اطلاعات شرکا
• اطلاعات حساب‌های بانکی مربوط به فعالیت شغلی
• بهای تمام شده و اطلاعات حسابرس و مدیر مالی
• اطلاعات مالک و ملک
• اطلاعات دفاتر قانونی

مدارک گروه دوم مالیاتی

• اطلاعات هویتی (اطلاعات هویتی و مکانی، مجوزهای فعالیت اقتصادی)
• درآمد مشمول مالیات، بخشودگی‌های مالیاتی، معافیت‌های قانونی و مالیات متعلق
• موجودی مواد و کالا در اول و پایان دوره
• صورت درآمد و هزینه (اطلاعات خرید و فروش کالا و خدمات و هزینه‌های مربوط)
• اطلاعات اموال و دارایی‌ها مربوط به فعالیت شغلی
• ترازنامه
• اطلاعات شرکا
• اطلاعات حساب‌های بانکی مربوط به فعالیت شغلی
• کمک‌های اهدایی

مدارک گروه سوم مالیاتی

• اطلاعات هویتی (اطلاعات هویتی و مکانی، مجوزهای فعالیت اقتصادی)
• درآمد مشمول مالیات، بخشودگی‌های مالیاتی، معافیت‌های قانونی و مالیات متعلق
• خلاصه درآمد و هزینه (اطلاعات خرید و فروش کالا و خدمات و هزینه‌های مربوط)
• اطلاعات شرکا
• اطلاعات حساب‌های بانکی مربوط به فعالیت شغلی
• اطلاعات اموال و دارایی‌ها مربوط به فعالیت شغلی
• کمک‌های اهدایی

مالیات اشخاص حقوقی چگونه است؟

براساس گروه‌های مالیاتی سال 1403، فقط اشخاص حقیقی در گروه بندی مشاغل مالیاتی قرار دارند و اشخاص حقوقی باید بر‌اساس قوانین سازمان امور مالیاتی هر سال در زمان تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی نسبت به ارسال مالیات خود اقدام کنند.

جمع‌بندی

آشنایی با گروه بندی مشاغل مالیاتی 1403، تکالیف مالیاتی صاحبان مشاغل در خصوص نگهداری دفاتر و اسناد و نیز حداقل مدارک مورد نیاز هر گروه برای تهیه اظهارنامه مالیاتی از مهم‌ترین اطلاعات مورد نیاز در تهیه اظهارنامه مالیات بر عملکرد اشخاص حقیقی است. از این رو پیشنهاد می‌کنیم در صورت تمایل به انجام شخصی تکالیف مالیاتی، استفاده از مشاوره مالیاتی موسسه محاسبان را در برنامه خود قرار دهید.

سوالات متداول