بازنشستگی زنان؛ شرایط و قانون جدید ۱۴۰۴

بازنشستگی زنان یکی از موضوعات مورد توجه بانوان شاغلی است که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند. بازنشستگی برای زنان، اساسی‌ترین پشتوانهٔ مالی و اجتماعی در دوران پس از کار برای این قشر محسوب می‌شود. هدف از این مقاله، بررسی قانون جدید، بازنشستگی زنان کارگر، زنان خانه‌دار، زنان دارای سه فرزند، زنان سرپرست خانوار، زنان شاغل در مشاغل آزاد، زنان شاغل در مشاغل سخت و زیان‌آور، سن، انواع و ارائه اطلاعات دقیق درباره بازنشستگی زنان است.

قانون جدید بازنشستگی زنان

قانون جدید بازنشستگی تامین اجتماعی، تغییراتی را در سن و سابقۀ مورد نیاز برای زنان ایجاد کرده است. مطابق این قانون، سن بازنشستگی زنان به تدریج افزایش و حداقل سابقۀ مورد نیاز هم بیشتر می‌شود. در قانون بازنشستگی زنان جدید، با توجه به شرایط برخی گروه‌ها مانند: مشاغل سخت و زیان آور، زنان خانه‌دار یا دارای فرزند، سن بازنشستگی تغییر می‌کند.

سن بازنشستگی زنان چند سال است؟

سن بازنشستگی زنان مطابق با عوامل متعددی نظیر: نوع شغل، سابقه پرداخت حق بیمه و شرایط خاص تعیین می‌شود. به طور کلی، قانون جدید بازنشستگی تامین اجتماعی زنان، سن بازنشستگی را در سه مقطع سنی ۴۲، ۴۵ و ۵۵ سال تنظیم کرده است.

حداکثر سن بازنشستگی زنان در قانون جدید، ۵۵ سال تعیین شده که این سن با توجه به شرایط بانوان تغییر می‌کند. برای مثال، زنان شاغل در مشاغل سخت و زیان‌آور یا مادران دارای سه فرزند، شرایط بازنشستگی زود هنگام را دارند. همچنین، حداقل سن بازنشستگی زنان برای مشمولین قانون کار با ۲۰ سال سابقه بیمه، ۴۲ سال است. این تفاوت‌ها، انعطاف‌پذیری قوانین برای حمایت از گروه‌های مختلف زنان و متناسب‌سازی شرایط بازنشستگی با نیازهای آن‌ها را نشان می‌دهد.

انواع بازنشستگی زنان در قانون جدید

به طور کلی، زنان می‌توانند با شرایط مختلفی بازنشسته شوند، از جمله بازنشستگی با ۲۰ یا ۳۰ سال سابقه، داشتن شرایط سنی و سابقه‌کاری در مشاغل سخت و زیان‌آور که در ادامه هر‌کدام را شرح می‌دهیم:

بازنشستگی زنان کارگر

یکی از شرایط ویژه در قانون بازنشستگی جدید، امکان بازنشستگی زنان کارگر مشمول قانون کار در سن ۴۲ سالگی با ۲۰ سال سابقه بیمه است. این مستمری طبق ۲۰ روز حقوق محاسبه می‌شود و مشمول ماده ۱۱۱ قانون تامین اجتماعی (حداقل حقوق کارگر عادی) نمی‌شود. این گزینه برای زنانی که در کارگاه‌های مشمول قانون کار فعالیت می‌کنند، فرصتی برای بازنشستگی پیش از موعد است. توجه داشته باشید که این قانون برای زنان مشاغل آزاد یا غیر مشمول قانون کار اعمال نمی‌شود.

بازنشستگی زنان دارای سه فرزند

یکی از تسهیلات بازنشستگی زنان، با هدف حمایت از مادران و تشویق به فرزندآوری ایجاد شده است. برای مثال‌‌ زنان دارای سه فرزند، امکان بازنشستگی با ۲۰ سال سابقه بیمه پردازی و حداقل ۴۰ سال سن را دارند. 

بازنشستگی زنان سرپرست خانوار

زنان سرپرست خانوار در صورتی‌که تحت پوشش نهادهایی مانند کمیته امداد باشند، تسهیلاتی مانند بیمه رایگان یا یارانه دار در قانون جدید بازنشستگی به آن‌ها تعلق می‌گیرد. شرایط بازنشستگی این زنان مشابه سایر گروه‌ها شامل ۵۵ سال سن و ۲۰ سال سابقه است، اما برخی طرح‌های حمایتی امکان کاهش سن بازنشستگی یا پرداخت حق بیمه توسط دولت را برای آن‌ها فراهم می‌کند. برای مثال، زنان سرپرست خانوار با ۱۵ سال سابقه بیمه می‌توانند در ۵۵ سالگی با دریافت مستمری بازنشسته شوند.

بازنشستگی زنان خانه دار

بیمه زنان خانه‌دار یکی از گزینه‌های کمتر شناخته‌شده اما بسیار کاربردی در قانون تامین اجتماعی است. این نوع بیمه به زنان خانه دار امکان می‌دهد که با پرداخت حق بیمه به‌صورت اختیاری، سابقۀ بیمه‌ خود را تکمیل کنند و در نهایت از مستمری بازنشستگی بهره‌مند شوند.

شرایط بازنشستگی زنان خانه‌دار مشابه سایر بیمه‌شدگان است، اما آنها باید حداقل ۵۵ سال سن و ۲۰ سال سابقه داشته باشند که مستمری کامل دریافت کنند. در صورت داشتن سابقه کمتر از ۱۰ سال، امکان پرداخت مابه‌التفاوت حق بیمه تا ۱۰ سال برای دریافت مستمری وجود دارد.

بازنشستگی زنان مشاغل آزاد 

زنان شاغل در مشاغل آزاد که به صورت خویش‌فرما حق بیمه پرداخت می‌کنند، با رسیدن به ۵۵ سال سن و داشتن حداقل ۲۰ سال سابقه بیمه می‌توانند برای بازنشستگی اقدام کنند. همچنین اگر ۳۰ سال سابقه داشته باشند، این سن به ۴۵ سال کاهش می‌یابد. 

برخلاف زنان کارگر، این گروه مشمول بازنشستگی در ۴۲ سالگی نیستند؛ زیرا تحت پوشش قانون کار قرار ندارند. با این حال، انعطاف‌پذیری در انتخاب نرخ حق بیمه ۱۲، ۱۴ یا ۱۸ درصد به آن‌ها امکان می‌دهد برنامه‌ریزی مالی بهتری داشته باشند.

بازنشستگی زنان در مشاغل سخت و زیان‌آور

زنان شاغل در مشاغل سخت و زیان‌آور، مانند پرستاری، کار در معادن یا صنایع شیمیایی از شرایط ویژه‌ای برخوردار هستند. این گروه می‌توانند با ۲۰ سال سابقه متوالی یا ۲۵ سال سابقه متناوب بدون شرط سنی بازنشسته شوند. هر سال سابقه در این مشاغل ۱.۵ سال محاسبه می‌شود و امکان بازنشستگی زودهنگام را فراهم می‌کند. 

جمع‌بندی

بازنشستگی زنان تحت تأثیر قوانین تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری قرار دارد و شرایط آن بسته به نوع شغل، سابقه بیمه و وضعیت خانوادگی متفاوت است. قانون جدید بازنشستگی زنان در سال ۱۴۰۴ با تغییراتی در سنوات مورد نیاز و سن بازنشستگی، سعی در ایجاد تعادل بین پایداری صندوق‌ها و حمایت از بیمه‌شدگان دارد. از بازنشستگی در ۴۲ سالگی برای کارگران تا شرایط ویژه برای زنان دارای سه فرزند، این قوانین امکانات متنوعی را فراهم کرده‌ است.

سوالات متداول