مفاصا حساب چیست؟ آموزش نحوه تهیه انواع مفاصا حساب

احتمالا اصطلاح مفاصا حساب را در بسیاری از مفاهیم مرتبط با آموزش حسابداری، قراردادها و امور مالی شنیده باشید. مفاصا در لغت به معنای تسویه کردن است البته این ساده‌ترین موردی است که می‌توان در مورد این اصطلاح به کار برد. مفاصا یا تسویه حساب انواع مختلفی دارد که بهتر است با آنها آشنا شوید.

مفاصا حساب چیست؟

شاید هنگام خرید ملک، ماشین یا بسیاری از موارد دیگر، اصطلاح مفاصا حساب را زیاد شنیده باشید. این اصطلاح در ساده‌ترین حالت به صورت تسویه حساب معنی می‌شود البته در مسائل حقوقی و قراردادها هم مفاصا برگه‌ای است که بر اساس آن تسویه حساب انجام می‌شود.

در تعریف دیگر، می‌توان مفاصا حساب را سندی دانست که تسویه آن برعهده صاحب درآمد هزینه است. وقتی قراردادی به پایان می‌رسد، باید تسویه حساب انجام شود. به این ترتیب مسئولیت تسویه حساب با شخصی خواهد بود که درآمد هزینه با او بوده است و تقریبا در همه قراردادها وجود دارد.

وقتی قراردادی بین دو طرف به پایان می‌رسد، زمان تسویه یا مفاصا حساب فرامی‌رسد. در این مرحله نوبت به حسابرسی می‌رسد. به همین دلیل باید بعد از پایان قرارداد، حتما تسویه حساب انجام شود. از منظر حسابداری هم مفاصا حساب، برگه‌ای است که تمام جزئیات بستانکاری و بدهکاری در آن ذکر می‌شود.

انواع مفاصا حساب

همانطور که اشاره کردیم، این مفهوم شامل موارد گسترده‌ای می‌شود. حتی بیشتر شرکت‌های دولتی و غیردولتی هم باید برای شفاف‌سازی هزینه و درآمد، تسویه حساب را انجام دهند. در ادامه با انواع مفاصا حساب بیشتر آشنا خواهید شد.

1. مفاصا حساب بیمه

به تسویه حساب‌های سازمان بیمه تامین اجتماعی، مفاصا حساب بیمه می‌گویند. این تسویه حساب‌ها باید بر اساس مواد 37 و 38 قانون تامین اجتماعی انجام شوند که روند و فرایند خاص خود را دارد. بر این اساس برای تسویه حساب بیمه، باید نامه مربوطه تهیه و ارائه شود که در این نامه تمام فاکتورهای مالی و گزارش‌های تسویه حساب با بیمه ذکر می‌شوند.

ثبت اطلاعات و جزئیات قرارداد، توسط مسئول پرونده انجام می‌شود. در این روند درصد مکانیکی کار، حق بیمه بیکاری و درصد دستی کار هم باید محاسبه شود. سازمان بیمه تامین اجتماعی بعد از دریافت مابه‌التفاوت، برگه یا سند مفاصا حساب را در اختیار شخص قرار می‌دهد. همچنین باید مجموع مبالغ حق بیمه و ناخالص کارکرد کسر شده و مورد محاسبه قرار بگیرد. شاید بپرسید که مفاصا حساب بیمه تامین اجتماعی چه مدارکی نیاز دارد. برای تسویه حساب بیمه باید مدارکی در اختیار سازمان تامین اجتماعی قرار دهید. این مدارک عبارتند از:

• تاریخ شروع و پایان قرارداد
• نامه درخواست مفاصا حساب ار طرف انتقال‌دهنده
• ارائه صورت وضعیت قطعی
• اعلام مبلغ کل کارکرد بر اساس صورت وضعیت
• گواهی معرفی کارفرما
• ارائه آگهی تاسیس و صورت وضعیت قطعی
• ارائه صورت وضعیت قطعی
• ردیف پیمان و کد کارگاهی
• کپی کارت ملی و شناسنامه
• اساسنامه
• ثبت ارزش افزوده

نکته مهم: مشخصاتی ازجمله نام و نشانی کارفرما، موضوع قرارداد و مبلغ قرارداد باید در نامه مفاصا حساب ذکر شوند.

2. مفاصا حساب مالیاتی

به تسویه حساب بدهی مالیاتی، مفاصا حساب مالیاتی گفته می‌شود. در واقع مودیان مالیاتی موظف به ارائه صورت سود و زیان و ارائه اظهارنامه مالیاتی به سازمان مالیات هستند. بعد از ارائه مدارک لازم توسط مودی و بررسی‌های لازم در سازمان مالیات، مبلغ بدهی مالیاتی اعلام می‌شود. مودی موظف است این بدهی را تسویه کند و به همین دلیل باید صورت‌حساب بدهی‌های خود را دریافت کند.

نکته مهم: مفاصا حساب مالیاتی بعد از تایید صحت مدارک اعلام‌شده انجام می‌شود.

برای دریافت مفاصا حساب مالیاتی، ابتدا باید اصل بدهی مالیاتی تسویه شود. بعد از پرداخت باید گواهی آن به اداره مالیات تحویل داده و درخواست مفاصا حساب مالیاتی ارسال شود. توجه داشته باشید که این درخواست باید به صورت کتبی باشد و در آن ذکر شود که خواهان دریافت برگه قطعی مالیات هستید. همچنین درخواست بخشودگی مالیاتی هم نباید فراموش شود. مودی مالیاتی فقط 5 روز کاری برای پرداخت بدهی بعد از مشخص کردن میزان بدهی و تایید صحت اطلاعات، مهلت دارد. به این موضوع در ماده 235 قانون مالیات هم اشاره شده است.

برای مفاصا حساب مالیاتی هم مدارکی لازم است که این مدارک به شرح زیر هستند:

• ارائه درخواست کتبی تسویه حساب مالیاتی به سازمان مالیات
• تهیه فرم‌های مربوطه
• کامل کردن پرونده
• فرم گواهی موضوع ماده 235 قانون مالیات

3. مفاصا حساب ملک

هرگونه رهن، اجاره و خرید و فروش ملک در کشور، نیازمند تسویه حساب مالیاتی است. برای پرداخت این مالیات باید استعلام و بررسی‌های لازم انجام شود. برای دریافت اسناد و پرداخت مفاصا حساب ملک، باید مدارک زیر ارائه شوند:

• کپی سند مالکیت
• نامه دفترخانه
• کپی شناسنامه و کارت ملی خریدار
• کپی شناسنامه و کارت ملی فروشنده
• مبایعه نامه کد رهگیری‌دار
• گواهی پایان کار ساختمان
• صورت مجلس تفکیکی
• آدرس دقیق ملک مورد نظر به همراه کد پستی

4. مفاصا حساب خودرو

این تسویه حساب برای مشاغل مرتبط با خودرو در نظر گرفته شده است. این مشاغل عبارتند از خودروهای مسافربری، نمایشگاه خودرو، ماشین آلات صنعتی و راه‌سازی، خودروهای باری و غیره. به همین دلیل صاحبان این مشاغل باید به دفاتر پیشخوان مراجعه و میزان مالیات را استعلام کنند. بعد از استعلام نوبت به مفاصا حساب می‌رسد. البته برای گرفتن مفاصا حساب خودرو، می‌توان از طریق سامانه جامع مالیاتی هم اقدام کرد. به همین منظور اظهارنامه مالیاتی خودور باید در این سامانه بارگذاری شود. بعد از این مرحله نوبت به پرداخت مالیات خودرو از طریق سامانه می‌رسد.

5. مفاصا حساب شهرداری

به برگه‌ای گفته می‌شود که شهرداری‌های مناطق مختلف آن را صادر می‌کنند. طبق این برگه باید مشخص شود که ملک مورد معامله هیچ بدهی خاصی به شهرداری ندارد. این بدهی‌ها شامل عوارض نوسازی و پسماند و موارد دیگر است که باید تسویه شده باشند. برگه‌های مفاصا حساب به صورت سالیانه تنظیم و برای صاحبان املاک ارسال می‌شوند. برای گرفتن مفاصا حساب شهرداری باید به صورت حضوری به اداره مالیات مراجعه کرد. البته قبل از آن مودی باید استعلام وضعیت مالیات را از دفترخانه بگیرد و بعد از ثبت درخواست به صورت حضوری، گواهی مفاصا از سوی شهرداری صادر خواهد شد.

6. مفاصا حساب سهام

برای نقل و انتقال سهام هم مالیات در نظر گرفته می‌شود که میزان آن 4 درصد ارزش سهام است. پرداخت این مالیات برعهده انتقال‌دهنده است. بعد از پرداخت وجه مالیات، گواهی مفاصا حساب مالیاتی سهام صادر می‌شود. برای دریافت مفاصا حساب سهام، باید حضوری به سازمان مالیات مراجعه کرد. به همین منظور مودی باید مدارک لازم برای نقل و انتقال سهام را ارائه کند.

7. مفاصا حساب ارزش افزوده

این تسویه حساب چند برگه است که گواهی می‌کند مجموعه اقتصادی بدهی مالیاتی ندارد. مشمولین مالیات ارزش افزوده، بعد از پایان هر فصل فقط 15 روز فرصت دارند تا اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده را ارائه دهند. برای این کار باید ابتدا درخواست برگه مفاصا حساب کنند.

چه قراردهایی مشمول مفاصا حساب می‌شود؟

هرگونه قرارداد رسمی و حقوقی که در زمینه‌های مختلف بین اشخاص حقیقی یا حقوقی بسته می‌شود، مشمول مفاصا حساب خواهد بود. در واقع قبل از بستن قرارداد باید هرگونه بدهی تسویه شود. این بدهی‌ها با توجه به قوانین مربوط به تسویه حساب انجام می‌شوند.

به طور کلی قراردادهایی از قبیل اجاره مسکن، پژوهشی، پیمانکاری و … که در آنها مبالغ زیادی جابجا می‌شود، نیازمند دریافت مفاصا حساب هستند.

مفاصا حساب پیمانکاری چیست؟

همانطور که می‌دانید در قراردادهای پیمانکاری، کارگر برای پیمانکار فعالیت می‌کند. به همین دلیل قانون کار و تامین اجتماعی شامل کارفرما نمی‌شود. در واقع کارفرما موظف به بیمه کردن کارگران نیست. در این صورت وظیفه بیمه کردن کارگران برعهده پیمانکار خواهد بود.

در مفاصا حساب پیمانکاری، لیست بیمه کارگران شاغل که تحت نظر پیمانکار فعالیت می‌کنند به سازمان تامین اجتماعی ارائه می‌شود. حق بیمه برای قراردادهای پیمانکاری که شرایط طرح‌های عمرانی را ندارند، 15 درصد تعیین می‌شود. البته اگر تامین ابزار و تجهیزات برعهده پیمانکار باشد، این میزان به 7 درصد هم کاهش پیدا می‌کند.

بعد از ارائه گزارش نحوه کار توسط کارفرما، کارشناس تامین اجتماعی باید مبلغ مفاصا حساب را تعیین کندو به این ترتیب پیمانکار موظف به پرداخت این بیمه می‌شود.

5 مرحله درخواست مفاصا حساب

برای گرفتن مفاصا حساب، مودیان موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات هستند. بعد از تایید اطلاعات و مدارک توسط سازمان مالیات، می‌توان نسبت به دریافت گواهی مفاصا حساب اقدام کرد. نحوه و مراحل دریافت مفاصا در ماده 235 قانون مالیات‌های مستقیم توضیح داده شده است. در ادامه این مراحل را تشریح می‌کنیم:

1. مودی درخواست کتبی گرفتن گواهی مفاصا را ارائه می‌کند.
2. رئیس امور مالیاتی بعد از بررسی درخواست، اقدام به صدور گواهی مفاصا حساب می‌کند.
3. کارشناس سازمان مالیات، پرونده مالیاتی را بررسی و خلاصه‌ای از آن تهیه می‌کند.
4. میزان بدهی قطعی مالیاتی به مودی اعلام می‌شود.
5. مودی موظف است بدهی خود را تسویه کند و مدارک آن را به امضای مسئولین برساند.

محاسبان؛ مشاور شما در دریافت مفاصا حساب

احتمالا بسیاری از شما عزیزان در مورد جزئیات قوانین مربوط به مفاصا حساب اطلاعات زیادی ندارید. به همین منظور مشورت با کارشناسان این حوزه برای طی روند اخذ مفاصا حساب ضروری به نظر می‌رسد. موسسه حسابداری محاسبان یکی از معتبرترین و قدیمی‌‌ترین مراکز مشاوره در زمینه‌های حقوقی، مالیات، حسابداری و … محسوب می‌شود که از کارشناسان و متخصصان زبده و کاربلد در این زمینه‌ها استفاده می‌کند. شما می‌توانید سوالات و ابهامات خود در زمینه مفاصا حساب را با کارشناسان ما به شماره تماس 0314020 در میان بگذارید.

نتیجه گیری

در این مطلب به بررسی مفاصا حساب و انواع آن پرداختیم. مفاصا در ساده‌ترین حالت به عنوان تسویه حساب در نظر گرفته می‌شود. این اصطلاح در بسیاری از زمینه‌ها که قرارداد بسته می‌شود کاربرد دارد. در واقع هر نوع قراردادی که بسته می‌شود، باید ابتدا مفاصا حساب آن انجام شود. این موضوع در نقل و انتقال و اجاره املاک، نقل و انتقال خودرو، بیمه تامین اجتماعی، نقل و انتقال سهام و … قابل انجام است.

برای ثبت درخواست مفاصا یا تسویه حساب، باید درخواست آن به صورت کتبی ارائه شود. بعد از ارائه درخواست، نامه مفاصا حساب به مودی ارائه می‌شود. در این نامه جزئیات تسویه حساب ذکر شده است. زمان تسویه حساب هم بعد از پایان هر قرارداد خواهد بود.

سوالات متداول

مفاصا حساب بیمه چیست؟

به تسویه حساب‌های سازمان بیمه تامین اجتماعی، مفاصا حساب بیمه می‌گویند.

مفاصا حساب پیمانکاری چیست؟

در مفاصا حساب پیمانکاری، لیست بیمه کارگران شاغل که تحت نظر پیمانکار فعالیت می‌کنند به سازمان تامین اجتماعی ارائه می‌شود. حق بیمه برای قراردادهای پیمانکاری که شرایط طرح‌های عمرانی را ندارند، 15 درصد تعیین می‌شود. البته اگر تامین ابزار و تجهیزات برعهده پیمانکار باشد، این میزان به 7 درصد هم کاهش پیدا می‌کند.