اقلام مشمول بیمه؛ موارد مشمول و غیر مشمول + فایل Pdf

ناآگاهی از اقلام مشمول بیمه و معاف از بیمه می‌تواند به خطا در محاسبه حق بیمه، اختلافات کاری و جریمه از سوی تأمین اجتماعی منجر شود. هر حسابدار و کارفرمایی باید این موارد را بداند تا از ریسک‌های مالی پیشگیری کند. در این مقاله این موضوع را دقیق بررسی می‌کنیم تا بتوانیم در این مورد آگاهانه تصمیم‌گیری کنیم.

موارد معاف از بیمه تامین اجتماعی

در فرآیند تهیه و ارسال لیست بیمه کارکنان، برخی پرداخت‌ها مشمول کسر حق بیمهٔ تأمین اجتماعی هستند و برخی دیگر از شمول آن معاف‌اند. به‌طور‌کلی، شناسایی اقلام غیر مشمول نسبت به اقلام مشمول بیمه ساده‌تر است. مطابق با بخشنامه شماره ۱۱/۱۴ سازمان تامین اجتماعی، مزایای غیر مشمول کسر بیمه شامل موارد زیر می‌شوند:

۱. بازخرید ایام مرخصی

در صورتی که کارگر از مرخصی استحقاقی سالانه خود استفاده نکرده باشد، می‌تواند مبلغ بازخرید ایام مرخصی خود را از کارفرما دریافت کند. این مبلغ به‌عنوان یکی از اقلام غیر‌مشمول بیمه محسوب شده و برخلاف اقلام مشمول بیمه، مشمول کسر حق بیمه تأمین اجتماعی نمی‌شود.

۲. کمک عائله مندی

کمک عائله مندی یا حق اولاد برای همهٔ اشخاص مشمول نیازی به محاسبۀ حق بیمه ندارد و جزء اقلام مشمول بیمه نیست. مشروط بر اینکه طبق ماده ۸۶ قانون تأمین اجتماعی محاسبه و پرداخت شود. شرایط پرداخت این مبلغ عبارت است از:

1. سابقه بیمه: بیمه‌شده باید حداقل ۷۲۰ روز سابقه پرداخت بیمه داشته باشد.
2. سن فرزندان: فرزندان باید کمتر از ۱۸ سال داشته باشند یا به‌طور تمام وقت مشغول تحصیل باشند یا دارای معلولیت جسمی یا ذهنی باشند.

۳. هزینه سفر و فوق العاده ماموریت

مبلغ پرداختی به عنوان حق مأموریت که حداقل معادل یک روز مزد ثابت روزانه برای هر روز ماموریت است، جزء اقلام غیر‌مشمول بیمه محاسبه می‌شود و نیازی به کسر حق بیمه از آن نیست.

۴. عیدی (تا میزان حداکثر مصوب اداره کار)

عیدی و پاداش پایان سال، در صورتی‌که مطابق با چارچوب قانونی پرداخت شود، تا سقف مشخص‎ شده از کسر حق بیمه معاف است. این مبلغ معادل ۶۰ روز مزد ثابت روزانه کارگر است، مشروط بر اینکه از ۹۰ روز حداقل مزد روزانه مصوب وزارت کار در سال مربوطه تجاوز نکند.

به طور مثال، اگر مزد ثابت روزانه کارگری در سال ۱۴۰۴ برابر با ۳,۴۶۳,۶۵۶ ریال باشد، عیدی او برابر با ۶۰ روز × ۳,۴۶۳,۶۵۶ = ۲۰۷,۸۱۹,۳۶۰ ریال خواهد بود. اما سقف عیدی در سال ۱۴۰۴، معادل ۹۰ روز حداقل مزد روزانه مصوب وزارت کار، یعنی ۳۱۱,۷۱۹,۰۴۰ ر‌یال، جزء اقلام مشمول بیمه نیست و مبلغ عیدی تا این سقف از کسر حق بیمه معاف خواهد بود.

۵. سنوات پایان خدمت

حق سنوات یا مزایای پایان خدمت مبلغی است که در پایان قرارداد کاری به کارگر پرداخت می‌شود. این مبلغ به ازای یک سال کار کامل، معادل ۳۰ روز مزد ثابت روزانه کارگر است و نیازی به محاسبه و پرداخت حق بیمه برای آن نیست.

۶. حق مسکن و بن و خوار و بار در ایام بارداری

مزایای حمایتی مانند حق مسکن و بن خواروبار که در دورۀ بارداری یا مرخصی زایمان پرداخت می‌شوند، از کسر حق بیمه معاف هستند. این مزایا به عنوان بخشی از حمایت‌های قانونی برای حفظ سلامت مادر و کودک محسوب می‌شوند.

۷. حق شیر

مبلغ پرداختی به عنوان حق شیر که مطابق ماده ۷۴ قانون کار به مادران تعلق می‌گیرد، از کسر حق بیمه معاف است. این مزیت به عنوان یک حمایت غیر مستمر برای مادران در نظر گرفته می‌شود. 

۸. نهضت سوادآموزی

مزایا و پاداش‌های مرتبط با برنامه‌های نهضت سوادآموزی مانند پاداش‌های آموزشی، به دلیل ماهیت حمایتی و آموزشی از کسر حق بیمه معاف هستند. 

۹. حق التضمین خسارت اخراج

مبلغ خسارت اخراج یا جبران خسارت ناشی از فسخ غیر قانونی قرارداد، به عنوان جبران خسارت قانونی پرداخت می‌شود و جزء اقلام غیر مشمول کسر حق بیمه است.

۱۰. پاداش افزایش تولید

پاداش افزایش تولید تنها در صورتی جزء اقلام مشمول بیمه قرار نمی‌گیرد که مجوز رسمی از اداره کار محل دریافت کرده باشد. بدون این مجوز، پرداخت پاداش به صورت دلخواه معاف از بیمه تلقی نمی‌شود و مشمول کسر حق بیمه خواهد بود.

۱۱. پاداش‌های مناسبتی

پاداش‌های غیرمستمر مانند پاداش‌های مناسبتی (عید، تولد و غیره)، در‌صورتی‌که جنبه مستمر نداشته باشند، از کسر حق بیمه معاف هستند. اگر این پاداش‌ها به صورت منظم و مستمر پرداخت شوند، جزء اقلام مشمول بیمه خواهند بود.

موارد مشمول بیمه تامین اجتماعی

بر‌اساس ماده ۲ قانون تأمین اجتماعی، اقلام مشمول بیمه شامل هرگونه وجوه یا مزایای نقدی یا غیرنقدی مستمری است که در ازای انجام کار به کارگر پرداخت می‌شود. شرط اصلی مشمول بیمه بودن یک مزیت، مستمر بودن آن است. در ادامه، مهم‌ترین اقلام مشمول کسر حق بیمه تأمین اجتماعی به صورت دقیق و واضح شرح داده شده است:

• حقوق ثابت: حقوق پایه یا مزد ماهانه کارگر، به عنوان مبنای اصلی محاسبات بیمه‌ای در نظر گرفته می‌شود.
• اضافه‌کاری: پرداختی‌های اضافه‌کاری برای ساعات کاری بیش از حد مجاز قانونی، که به دلیل ماهیت مستمر یا وابسته به کار، مشمول کسر حق بیمه است.
• حق تاهل: از سال ۱۴۰۳، حق تاهل به‌عنوان یک مزیت جدید به حقوق کارگران اضافه شده است. این مزیت به دلیل پرداخت مستمر، جزء اقلام مشمول بیمه محسوب شده و با حق عائله‌مندی (حق اولاد) که از کسر بیمه معاف است، تفاوت دارد.
• حق مسکن و بن کارگری: این مزایا به‌صورت مستمر به کارگران پرداخت می‌شوند و به همین دلیل مشمول کسر حق بیمه تامین اجتماعی هستند.
• نوبت‌کاری و شیفت‌کاری: دستمزد پرداختی برای کار در شیفت‌های خاص یا شب کاری به دلیل ماهیت مستمر، مشمول کسر حق بیمه هستند.
• فوق‌العاده‌های شغلی: مزایایی مانند حق جذب، حق سرپرستی، حق مسئولیت و سایر مزایای مستمر مرتبط با شغل مشمول حق بیمه هستند.
• مزایای غیرنقدی مستمر: مزایای غیرنقدی مانند مسکن یا خودرو اختصاصی که به‌صورت مستمر ارائه می‌شوند، مشمول کسر حق بیمه هستند.

جدول مزایای مشمول بیمه

جدول اقلام مشمول بیمه و غیر مشمول بیمه در سال ۱۴۰۴ به شرح زیر است:

Pdf موارد مشمول و غیر مشمول بیمه ۱۴۰۴

برای آگاهی بهتر از موارد مشمول و غیرمشمول بیمه در سال ۱۴۰۴، فایل زیر را با شما به اشتراک می‌گذاریم که شامل جزئیات مربوط به اقلام مشمول بیمه و اقلامی است که از شمول بیمه مستثنی هستند.

جمع‌بندی

در این مقاله از محاسبان یاد گرفتیم که اقلام مشمول و غیر‌مشمول بیمه تأمین اجتماعی را چگونه شناسایی کنیم که از خطا و جریمه یا دردسر استرداد وجه جلوگیری شود. محاسبات دقیق، کلید موفقیت در این زمینه است. راستی شما چه تجربه‌ای در این زمینه دارید؟ در کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول