خاتمه قرارداد کار چیست؛ 6 نوع قانونی خاتمه قرارداد + شرایط

هر کدام از ما در مقام کارگر یا کارفرما، احتمالاً دفعاتی را درگیر درست یا غلط بودن روش اجرای خاتمه قرارداد کار بوده‌ایم. بعضاً کارفرما رابطه کاری را به‌صورت یک‌طرفه فسخ می‌کند که نمی‌داند این‌ کار، طبق قوانین انجام گرفته است یا خیر. یا در بعضی مواقع کارگر، کار خود را ترک می‌کند و کارفرما را در شرایط بحرانی تنها می‌گذارد؛ در این صورت کارفرما نمی‌داند که راه حل این خاتمه قرارداد کار چیست؟ با مطالعهٔ این مقاله از محاسبان می‌توانید نسبت به وضعیت خاتمه انواع قرارداد کار در شرایط مختلف، آگاهی کافی را پیدا کنید که بتوانید بهترین تصمیم و عملکرد را داشته باشید.

خاتمه قرارداد کار چیست؟

خاتمه قرارداد کار به حالتی گفته می‌شود که رابطه کارگر و کارفرما از جانب یکی از طرفین پایان یابد. البته در قانون کار خاتمه قرارداد کار کاملاً مشخص و واضح توضیح داده شده و بین خاتمه قرارداد کار، ترک کار و تعلیق قرارداد کار تفاوت قائل شده است.

انواع خاتمه قرارداد کار مطابق با ماده 21 قانون کار

در ماده 21 قانون کار، خاتمه قرارداد کار به صورت‌های زیر مطرح شده است:

• فوت کارگر
• بازنشستگی کارگر
• از کار افتادگی کلی کارگر
• انقضاء مدت در قراردادهای کار با مدت موقت و عدم تجدید صریح یا ضمنی آن
• پایان کار در قراردادهایی که مربوط به کار معین است
• استعفای کارگر

بنا به متن صریح قانون کار، چنانچه یکی از موارد فوق رخ دهد، قرارداد بین کارگر و کارفرما بدون تبعات خاصی خاتمه می‌یابد. یعنی اگر در پایان مدت قرارداد، قرارداد جدیدی امضا نشود، خاتمه قرارداد کار اتفاق افتاده و کارفرما فقط مکلف به تسویه حساب و جبران خدمات کارگر است.

اگر پس از پایان قرارداد، کارگر در محل کار حاضر و مشغول به کار شود، بدین معنی است که قرارداد کار کارگر به‌صورت ضمنی تأیید شده است و در این حالت خاتمه قرارداد کار از جانب کارفرما و به‌صورت یک‌طرفه امکان‌پذیر نیست. در این شرایط، قرارداد کار شخص به مدت مطابق با آخرین قرارداد به صورت ضمنی تمدید شده است و طرفین می‌توانند قرارداد مکتوبی را مجدداً امضا نکنند.

چنانچه میان کارگر و کارفرما قراردادی مبنی بر کار معین (قراردادی که مربوط به انجام یک کار مشخص و محدود باشد) بسته شود، در پایان انجام آن کار، دیگر نیازی به مقدماتی نخواهد بود و خاتمه قرارداد کار به‌صورت خودکار انجام می‌شود.

آیا ترک کار جزئی از خاتمه قرارداد کار است؟

در شرایطی که خاتمه قرارداد کار به صورت خلاف قانون انجام شود، مسئله از دو جانب مورد بررسی قرار می‌گیرد. اگر کارگر ترک کار کرده باشد و خود عامل خاتمه قرارداد کار بدون توافق‌های دوجانبه باشد، چنانچه کارفرما در قرارداد یا فرم‌های خود این موضوع را پیش‌بینی نکرده باشد، در قانون جریمه خاصی برای کارگر در نظر گرفته نشده است. اما در مقابل چنانچه کارفرما قرارداد را به صورت یک‌طرفه فسخ کند، قانون او را محدود کرده و حق خاتمه قرارداد کار به‌صورت یک‌طرفه را از وی گرفته است.

البته در برخی موارد که کارگر محل کار را ترک کند، خاتمه قرارداد کار تلقی نمی‌شود. چراکه قانون برای آن‌ها هم پیش‌بینی انجام داده است. مانند زمانی که فردی به سربازی اعزام می‌شود یا به سفر حج می‌رود. در این شرایط قانون کار پیش‌بینی خود را توضیح داده و به صراحت تأکید کرده که در این شرایط خاتمه قرارداد کار برداشت نمی‌شود و این موضوع تعلیق قرارداد است. در این شرایط پس از پایان آن موضوع، کارگر می‌تواند به کارفرما مراجعه و کار خود را مطالبه کند.

جریمه های خاتمه قرارداد کار خلاف قانون

اگر کارفرمایی کارگر خود را بدون دلیل روشن و پیش‌بینی شده‌ای از کار اخراج کند، در شرایطی که زمان خاتمه قرارداد کار آن نرسیده باشد، قانون مجازات‌هایی را برای آن در نظر گرفته است. مانند آنکه باید مجدد آن کارگر را به خدمت بگیرد و البته حقوق و مزایا ایام بلاتکلیفی او را پرداخت کند.

جمع‌بندی

در بحث خاتمه قرارداد کار، اگر یک‌طرفه انجام شود و مقدمات این امر از پیش انجام نگرفته باشد، قطعاً می‌تواند برای طرفین به‌خصوص کارفرما دردسر ایجاد کند. اما در مواردی مانند اتمام زمان قرارداد، فسخ دو طرفه یا دیگر مواردی که در قانون ذکر شده است، مشکلی برای طرفین به‌وجود نمی‌آورد. اما در هر صورت طرفین به‌خصوص کارفرمایان باید حتماً همۀ جوانب را رعایت کنند که بعد از آن درگیر تبعات منفی آن نشوند.

سوالات متداول